›
›
›

Bài giảng Đánh giá tác động môi trường

ppt 157 trang thungat 620
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Đánh giá tác động môi trường", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

File đính kèm:

  • pptbai_giang_danh_gia_tac_dong_moi_truong.ppt

Nội dung text: Bài giảng Đánh giá tác động môi trường

  1. BOÄ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HCM 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 1
  2. MÔÛ ÑAÀU A/ HÌNH THÖÙC ÑAÙNH GIAÙ 1. Tham gia ñaày ñuû caùc giôø giaûng treân lôùp: 10 % 2. Baøi taäp nhoùm: 30 %. ° Baøi taäp soá 1: 15%. ° Baøi taäp soá 2: 15%. 3. Kieåm tra cuoái khoaù: 60% B/ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Leâ Trình 2000, Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng: Phöông phaùp vaø öùng duïng, Nhaø xuaát baûn khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Tp. HCM. Leâ Trình 1999, Quan traéc vaø kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, Nhaø xuaát baûn khoa hoïc Kyõ thuaät Tp. HCM. Cuïc Moâi tröôøng 1999, Höôùng daãn laäp baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng, Glasson, J., Therivel, R. & Chadwick, A. 1999, Introduction to Environmental Impact Assessment, 2nd edn, UCL Press, London 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 3
  3. PHAÀN I: GIÔÙI THIEÄU CHUNG - KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN LYÙ CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 1.1. MOÂI TRÖÔØNG, PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ BEÀN VÖÕNG SINH THAÙI 1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG. 1.3 MOÄT SOÁ DAÏNG ÑAËC THUØ VEÀ ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG CHÖÔNG II: MUÏC ÑÍCH CUÛA ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG – ÑTM. 2.1. CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG 2.2. CAÙC GIAÛI PHAÙP VAØ VAÁN ÑEÀ ÑOÀNG HAØNH VÔÙI CHIEÁN LÖÔÏC THÖÏC HIEÄN ÑTM 2.3. KEÁT HÔÏP ÑTM VÔÙI QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG. 2.4. ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 5
  4. PHAÀN I: GIÔÙI THIEÄU CHUNG - KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN LYÙ(Tieáp) 3.3. TÍNH OÅN ÑÒNH VAØ TÍNH ÑAØN HOÀI CUÛA HEÄ SINH THAÙI 3.4. MIEÀN AÛNH HÖÔÛNG CHÖÔNG IV: ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG VAØ QUY TRÌNH BAN HAØNH QUYEÁT ÑÒNH. 4.1. VAI TROØ CUÛA ÑTM TRONG VIEÄC XAÂY DÖÏNG VAØ BAN HAØNH CHÍNH SAÙCH. 4.2. VAI TROØ CUÛA ÑTM TRONG QUY HOAÏCH SÖÛ DUÏNG ÑAÁT. 4.3. ÑTM VAØ NGUYEÂN LYÙ PHOØNG NGÖØA. 4.4. THAM GIA CUÛA COÂNG CHUÙNG TRONG QUAÙ TRINH ÑTM. 4.4.1. YÙ KIEÁN CUÛA CCOÄNG ÑOÀNG ÑOÁI VÔÙI NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG. 4.4.2. NAÂNG CAO MÖÙC ÑOÄ THAM GIA CUÛA COÄNG ÑOÀNG. 4.4.3. NGUYEÂN TAÉC VAØ LÔÏI ÍCH CUÛA VIEÄC COÄNG ÑOÀNG THAM GIA ÑTM 4.4.4. PHÖÔNG PHAÙP THAM GIA CUÛA COÄNG ÑOÀNG. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 7
  5. PHAÀN II: KYÕ THUAÄT VAØ PHÖÔNG PHAÙP ÑTM (Tieáp) 6.2.6. PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG HOAËC PHÖÔNG PHAÙP CHÆ SOÁ (QUANTITATIVE OR INDEX METHODS) 6.2.6.1. HEÄ THOÁNG ÑAÙNH GIAÙ MOÂI TRÖÔØNG BATTELLE. 6.2.6.2. PHÖÔNG PHAÙP ÑAÙNH GIAÙ NHANH 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 9
  6. GIÔÙI THIEÄU CHUNG: KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN LYÙ 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 11
  7. CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG (Tieáp) ☻ Ñeå thuaän tieän trong nghieân cöùu vaø thöïc tieån öùng duïng khoa hoïc veà moâi tröôøng,ñònh nghóa sau ñaây ñöôïc thoáng nhaát söû duïng “Moâi tröôøng laø caùc yeáu toá vaät chaát töï nhieân vaø nhaân taïo (lyù hoïc, hoaù hoïc vaø sinh hoïc) cuøng toàn taïi tron moät khoâng gian bao quanh con ngöôøi, caùc yeáu toá ñoù quan heä maät thieát, töông taùc laãn nhau vaø taùc ñoäng leân caùc caù theå sinh vaät hay con ngöôøi deå cuøng toàn taïi vaø phaùt trieån. Toång hoaø cuûa caùc chieàu höôùng phaùt trieån cuûa töøng nhaân toá naøy quyeát ñònh chieàu phaùt trieån cuûa caù theå sinh vaät cuûa heä sinh thaùi vaø con ngöôøi.” ✪ Caùc yeáu toá vaät chaát vaø nhaân taïo trong ñònh nghóa naøy bao haøm: ☛ Toå hôïp caùc ñieàu kieän vaät lyù, hoaù hoïc vaø sinh hoïc aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa moät caù theå hay moät coäng ñoàng. ☛ Toå hôïp caùc ñieàu kieän xaõ hoäi vaø vaên hoaù aûnh höôûng ñeán baûn chaát cuûa moät caù theå hay moät coäng ñoàng. ☛ Moâi tröôøng bao goàm caùc yeáu toá khoâng soáng (abiotic: ñaát, nuôùc, khoâng khí ) vaø caùc yeáu toá soáng (biotic: con ngöôøi, vi khuaån , ñoäng thöïc vaät ) 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 13
  8. CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG (Tieáp) ☂ Ñònh nghóa veà beàn vöõng sinh thaùi “Söû duïng, baûo toàn vaø phaùt trieån caùc nguoàn taøi nguyeân cuûa coäng ñoàng sao cho caùc quaù trình sinh thaùi, caùc quaù trình maø cuoäc soáng con ngöôøi phuï thuoäc vaøo, ñöôïc duy trì vaø toång chaát löôïng cuoäc soáng hieän taïi vaø töông lai coù theå ñöôïc naâng cao/ using, conserving and enhancing the community’s resources so that ecological processes, on which life depends, are maintained, and the total quality of life, now and in the future can be increased ” (Commonwealth of Australia 1992). ☂ 4 boán muïc tieâu cô baûn ñeå ñaït ñöôïc phaùt trieån sinh thaùi beàn vöõng: ❶ Naâng cao phuùc lôïi xaõ hoäi cuõng nhö söï giaøu coù veà kinh teá cho caù nhaân vaø coäng ñoàng nhöng khoâng aûnh höôûng ñeán söï thònh vöôïng cuûa töông lai; ❷ Taïo söï bình ñaúng trong vaø giöõa caùc theá heä; ❸ Nhaän thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà mang tính toaøn caàu caàn phaûi giaûi quyeát; vaø ❹ Baûo toàn ña daïng sinh hoc vaø duy trì caùc quaù trình cuõng nhö heä sinh thaùi. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 15
  9. 1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG ☂ Tính tích cöïc ☛ Phaùt trieån laø xu höôùng taát yeáu ☛ Phaùt trieån giuùp nhaân loaïi thoûa maõn ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa con ngöôøi caû veà maët vaät chaát laãn tinh thaàn. ☂ Haïn cheá ☛ Tieâu toán nhieàu taøi nguyeân daãn ñeán caïn kieät hoaëc suy thoaùi nhieàu loaïi taøi nguyeân thieân nhieân, ñaëc bieät laø loaïi taøi nguyeân khoâng theå phuïc hoài. ☛ Phaùt thaûi ra moâi tröôøng nhieàu loaïi chaát thaûi coù khoái löôïng vaø ñoäc tính cao, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 17
  10. 1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG 1.2.3 SÔ DOÀ BIEÅU THÒ MOÁI LIEÂN HEÂÏ GIÖÕA QUAÛN LYÙ TAØI NGUYEÂN VAØ XAÕ HOÄI Caùc ngaønh: Caùc ngaønh: ✓ Sinh vaät hoïc ✓ Xaõ hoäi hoïc ✓ Sinh thaùi hoïc ✓ Kinh teá hoïc Heä sinh thaùi Söû duïng Xaõ hoäi ✓ Khoa hoïc veà ñaát vaø quaûn ✓ Khoa hoïc chính t. lyù cuûa ✓ Ñòa lyù hoïc Caáu truùc vaø Caáu truùc vaø ✓ Taâm lyù xaõ hoäi chöùc nhaân loaïi hoaït ñoäng ✓ Ñòa maïo hoïc naêng ✓ Nhaân khaåu hoïc ✓ Thuyû ñoäng hoïc ✓ Nhaân loaïi hoïc ✓ Khoa hoïc veà hoà ✓ Söùc khoeû coäng ñ. ✓ Khío haäu hoïc ✓ Moâi tröôøng n.taïo Taùc ñoäng moâi tröôøng 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 19
  11. 1.2.2. MOÄT SOÁ SÖÏ COÁ MOÂI TRÖÔØNG TRONG QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN ✒ Thaùng 12 naêm 1930: Thung luõng soâng Meuse (Bæ) bò bao truøm bôûi maøn söông muø do khoùi thaûi coâng nghieäp daãn ñeán haøng ngaøn ngöôøi bò nhieãm ñoäc ñöôøng hoâ haáp vaø 600 ngöôøi bò cheát. ✒ Naêm 1952, ôû Lon Ñon do aùp suaát khoâng khí cao vaø keùm ñoái löu trong nhieàu ngaøy laøm moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm daãn ñeán 3000 ngöôøi cheát. ✒ Naêm 1961-1967 ôû Yokaichi (Nhaät) moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm do khí thaûi (chuû yeáu laø SO2) töø caùc lieân hieäp hoaù daàu ñaõ laøm cho haøng ngaøn ngöôøi cheát vaø nhieõm nhieàu loaïi beânh. ✒ Naêm 1984, do roø ræ hôn 40 taán hoaù chaát söû duïng ñeå saûn xuaát thuoác baûo veä thöïc vaät ñaõ laøm 8000 ngöôøi ôû Bholpal – AÁn ñoä cheát vaø gaàn 500.000 ngöôøi bò nhieãm nhieàu loaïi beänh. ✒ Naêm 1986 taïi Ucrina xaûy ra vuï Chernobyl laøm haøng traêm ngaøn ngöôøi bò cheát vaø bò nhieãm phoùng xaï. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 21
  12. CHÖÔNG II: MUÏC ÑÍCH CUÛA ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG – ÑTM. 2.1. CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG. ☛ Chaát löôïng moâi tröôøng “Chaát löôïng moâi tröôøng laø thuaät ngöõ bieåu thò muïc tieâu coù lieân quan ñeán haønh vi öùng xöû vaø töông taùc giöõa caùc ñaëc tính moâi tröôøng vaø con ngöôøi – xaõ hoäi söû duïng moâi tröôøng ño”ù (Huebner and Paul 1979) “Environmental quality is a behaviour -related function concerned with the interaction of environmental characteristics and characteristics of individuals and or society viewing each environment” (Huebner and Paul 1979) ☛ Taûi löôïng tôùi haïn (Critical loads) “Taûi löôïng tôùi haïn ñöôïc ñinh nghóa laø löôïng öôùc tính cuûa moät hoaëc nhieàu taùc nhaân gaây oâ nhieãm toàn taïi hoaëc phaùt thaûi ra moâi tröôøng maø döôùi möùc ñoù aûnh höôûng coù haïi seõ khoâng xaûy ra cho moâi tröôøng” (Brodin and Kuylenstierna 1992). “a quantitative estimate of an exposure to one or more pollutants below which significant harmful on specified sensitive elements of the environment do not occur according to our present knowledge” (Brodin and Kuylenstierna 1992) Stop here for TC03 MT 25-4-2005 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 23
  13. CHÖÔNG II: MUÏC ÑÍCH CUÛA ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG – ÑTM 2.2. CAÙC GIAÛI PHAÙP VAØ VAÁN ÑEÀ ÑOÀNG HAØNH VÔÙI CHIEÁN LÖÔÏC THÖÏC HIEÄN. 2.2.1 SÔ ÑOÀ MOÁI LIEÂN HEÄ GIÖÕA COÂNG CUÏ TRONG QUAÛN LY ÙVA KEÁT QUAÛØ Coâng cuï chính saùch Keát quaû veà moâi moâi tröôøng tröôøng Coâng cuï chính saùch Keát quaû veà kinh teá kinh teá – xaõ hoäi – xaõ hoäi Keát quaû tröïc tieáp Keát quaû giaùn tieáp 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 25
  14. 2.2.2 CHIEÁN LÖÔÏC LOÀNG GHEÙP ÑTM TRONG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG Nhöõng thoâng tin naøo caàn cho vieäc chuaån bò EIS vaø söû duïng nhö theá naøo trong quaù trình chuaån bò vaø xeùt duyeät; Ai laø ngöôøi chòu traùch nhieäm laøm EIS (ngöôøi ñeà xöôùng döï aùn, chuyeân gia tö vaán, ban ngaønh cuûa chính quyeàn, caùc nhoùm ñoäc laäp ) Noäi dung vaø nhöõng phaàn caàn trình baøy trong EIS cuõng nhö phaân roõ traùch nhieäm caùc ñôn vò xem xeùt EIS (phaàn naøo ñöôïc xem xeùt bôûi caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc, phaàn naøo do coäng ñoàng xem xeùt,vaø phaàn naøo thuoäc traùch nhieäm cuûa toaø aùn ). Vaøo giai doaïn naøo cuûa qua strình quy hoaïch döï aùn, EIS caàn ñöôïc chuaån bò vaø noäp cho ñôn vò ban haønh quyeát ñònh ñeå xem xeùt, ñaùnh giaù. Cô quan naøo thaåm ñònh baùo caùo ÑTM (EIS) (cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn veà kieåm soaùt phaùt thaûi, quy hoaïch söû duïng ñaát, cô quan quaûn lyù nguoàn taøi nguyeân ) Tham gia cuûa coäng ñoàng ôû möùc ñoä vaø phaïm vi naøo. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 27
  15. 2.2.2 CHIEÁN LÖÔÏC LOÀNG GHEÙP ÑTM TRONG QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG vi phaïm caùc chuaån möïc moâi tröôøng thieát yeáu. Chuùng toâi ñeà xuaát moät quy trình thay theá trong quaûn lyù vaø thieát laäp chính saùch moâi tröôøng, chieán löôïc naøy loàng gheùp caùc vaán ñeà kinh teá, moâi tröôøng vaø xaõ hoäi vaøo giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa döï aùn / Although the focus of this book is environmental assessment, its central massage is that the process itself should be replaced. Environmental concerns now often dealt with in a fixed review of an independently designed policy. We argue that this reactive approach will inhibit laudable economic enterprises as well as violate critical environmental constraints. We offer as an alternative the process of adaptive environmental management and policy design, which integrates environmental with economic and social understanding at the very beginning of the design process (Holling 1978) ☂ ÑTM seõ khoâng phaùt huy taùc duïng neáu döï ñoaùn vaø ñaùnh giaù thieáu chính xaùc. Vì vaäy, thöïc hieän ÑTM chuaån xaùc vaø coù traùch nhieäm seõ laø moätyeáu toá quan troïng ñeå naâng cao chaát löôïng moâi tröôøng. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 29
  16. 2.4 ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG 2.4.1 MOÄT SOÁ ÑÒNH NGHÓA ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG Khaùi nieäm veà ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng (ÑTM)/Environmental Impact Assessment, raát roäng vaø cho ñeán nay haàu nhö chöa coù moät ñònh nghóa thoáng nhaát: ☂ ÑTM laø quaù trình nghieân cöùu nhaèm döï baùo caùc haäu quaû veà maët moâi tröôøng cuûa moät döï aùn phaùt trieån (Chöông trình moâi tröôøng cuûa Lieân Hieäp Quoác/UNEP). ☂ ÑTM laø xaùc ñònh, döï baùo vaøñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa moät döï aùn, moät chính saùch ñeán moâi tröôøng (Uyû Ban Kinh Teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông/ESCAP) ☂ ÑTM laø moät phaàn cuûa quy hoaïch döï aùn vaø ñöôïc tieán haønh ñeå xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù caùc haäu quaû moâi tröôøng quan troïng vaø ñaùnh giaù caùc yeáu toá xaõ hoäi lieân quan ñeán quaù trình thieát keá vaø hoaït ñoäng cuûa döï aùn. (Boä Moâi tröôøng & Taøi nguyeân Philippines) ☂ ÑTM laø moät nghieân cöùu ñeå xaùc ñònh, döï baùo, ñaùnh giaù vaø thoâng baùo veà taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moät döï aùn vaø neâu ra caùc bieän phaùp giaûm thieåu tröôùc khi thaåm ñònh vaø thöïc hieän döï aùn (Boä Khoa hoïc, Coâng ngheä & Moâi triöôøng Malaysia) 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 31
  17. 2.4 ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG (Tieáp) ☂ Ñònh nghóa ñöôïc xem laø ñaày ñuû vaø phuø hôïp nhaát do Harvey ñöa ra naêm 1995 nhö sau: “Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng laø quaù trình xaùc ñònh, ñaùnh giaù vaø döï baùo caùc taùc ñoäng moâi tröôøng tieàm taøng (bao goàm caùc taùc ñoäng ñòa-sinh- hoaù, kinh teá - xaõ hoäi vaø vaên hoaù) cuûa caùc döï aùn, chính saùch vaø chöông Trình vaø thoâng tin ñeán caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch tröôùc khi ban haønh quyeát ñònh veà döï aùn, chính saùch hoaëc chöông trình ñoù” (Harvey 1995) Stop here for TC01QL “Environmental impact assessment is a process of identifying and predicting the potential environmental impacts ) including bio- geophysical, socio-economic and cultural) of proposed projects, policies and programs and communicating this information to decision makers before they make their decisions on the proposed actions” (Harvey 1995) 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 33
  18. 2.4.2 MUÏC TIEÂU CÔ BAÛN CUÛA ÑTM ☛ Xaùc suaát cuûa söï xaûy ra caùc taùc ñoäng (Probability of the impact occurring); vaø ☛ Taùc ñoäng coù theå khaéc phuïc, taùc ñoäng khoâng theå khaéc phuïc ❷ Xaùc ñònh vaø döï baùo cöôøng ñoä, quy moâ cuûa caùc taùc ñoäng coù theå coù (taùc ñoäng tieàm taøng) cuûa döï aùn, haønh ñoäng hoaëc chöông trình phaùt trieån ñeán moâi tröôøng (töï nhieân vaø KT-XH). Muïc ñích xaùc ñònh vaø döï baùo cöôøng ñoä taùc ñoäng laø öôùc tính khoái löôïng hoaëc kích thöôùc taùc ñoäng ñaõ xaùc ñònh (löôïng chaát thaûi töø caùc khu coâng nghieäp, möùc ñoä boài laéng caùc loøng hoà ). Phaïm vi vaø cöôøng ñoä caøng taêng khi ñieåm caân baênngf cuûa heä sinh thaùi vöôït xa ñieåm caân baèng abn ñaàu (xem theâm phaàn caân baèng vaø ñaøn hoài cuûa heä sinh thaùi). Döï ñoaùn coù theå döïa treân kinh nghieäm thöïc tieån ñaùnh giaù moâi tröôøng, qua thí nghieäm, qua moâ hình ☛ Khi thöïc hieäïn döï baùo cöôøng ñoä hoaëc quy moâ taùc ñoäng moâi tröôøng do vieäc thöïc hieän döï aùn caàn phaûi xem xeùt “phaïm vi taùc ñoäng/nhöõng taùc ñoäng xaûy ra ngoaøi vò trí vaät lyù cuûa döï aùn” (ví duï: vieäc cho pheùp söû duïng moät loaïi thuoác tröø saâu naøo ñoù coù theå daãn ñeán aûnh höôûng söùc khoeû coäng ñoàng). Thöïc teá cho thaáy ñaây laø moät khía caïnh/yeáu toá thöôøng bò boû quabôûi nhöõng ngöôøi thöïc hieän ÑTM. Stop here for TC03 QL 9/5/2005 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 35
  19. 2.4.2 MUÏC TIEÂU CÔ BAÛN CUÛA ÑTM ☻ So saùnh möùc ñoä chính xaùc caùc taùc ñoäng döï ñoaùn vôùi thöïc teá xaûy ra khi döï aùn ñi vaøo vaän haønh; ☻ Khaû naêng thöïc hieän döï aùn tuaân thuû theo caùc tieâu chuaån vaø quy ñònh veà moâi tröôøng. ❻ Ñeà xuaát keá hoaïch quaûn lyù moâi tröôøng (Environmental Management Plan/EMP) ñoái vôùi döï aùn, chöông trình hoaëc chính saùch. Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng baét buoäc phaûi thöïc hieän ñoäc laäp vôùi quaù trình ban haønh quyeát ñinh vì vaäy laïp keá hoaïch cho quaûn lyù moâi tröôøng phaûi laø moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi cuûa ÑTM. Thöïc chaát quan traéc moâi tröôøng vaø kieåm taùon moâi tröôøng chæ laø moät boä phaän cuûa quaûn lyù. Do ñoù chieán löôïc phaûi coù khaû naêng cho pheùp thay theá vaän haønh döï aùn khi caùc aûnh höôûng tieâu cöïc xaûy ra nhôø 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 37
  20. 2.5 CAÙC DAÏNG BAÙO CAÙO ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG ☛ Ñaùnh giaùveà lôïi ích vaø haäu quaû moâi tröôøng cuûa döï aùn neáu ñöôïc chaáp nhaän. ☛ Chöông trình quan traéc vaø quaûn lyù moâi tröôøng khi döï aùn ñi vaøo thöïc hieän. ❷ Toång quan caùc yeáu toá moâi tröôøng (Review of Environmental Factors/REF). Ñoái vôùi nhöõng döï aùn khoâng gay tranh caûi, möùc ñoä taùc ñoäng moâi tröôøng ít thì khoâng caàn phaûi laøm EIS maø chæ caàn laøm REF hay coøn goïi laø “mini EIS hay coøn goïi laø /preliminary environmental report). Veà hình thöùc thì REF cuõng coù theå khaùc nhau tuyø theo quy ñònh cuûa bang, nhöng nhìn chung REF ñeàu yeâu caàu phaûi ñeà caäp ñeán caùc noäi dung sau: ☛ Giôùi thieäu vaø moâi taû döï aùn. ☛ Caùc phöông aùn thay theá ☛ Moâ taû hieän traïng moâi tröôøng ☛ Ñaùnh giaù caùc taùc ñoäng moâi tröôøng; vaø ☛ Muïc ñích thöïc hieän baûo veä moâi tröôøng vaø chöông trình phoøng ngöøa ñoái vôùi nhöõng taùc ñoäng traàm troïng 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 39
  21. CHÖÔNG III: BAÛN CHAÁT CUÛA CAÙC HEÄ MOÂI TRÖÔØNG 3.1 CAÙCH TIEÁP CAÄN HEÄ THOÁNG TRONG ÑTM ✒ Phöông phaùp tieáp caän heä sinh thaùi (ecosystem approach) coù theå söû duïng raát hieäu quaû ñeå moâ taû hieän traïng moâi tröôøng vaø döï ñoaùn söï bieán ñoåi coù theå xaûy ra khi thöïc hieän moät döï aùn. Heä sinh thaùi (laø moät taäp hôïp caùc cô quan, toå chöùc töông taùc vôùi nhau vaø vôùi caùc yeáu toá hoaù, lyù taïo neân moâi tröôøng cuûa chuùng) coù theå xem nhö laø moät thöïc theå hoaït ñoäng ñôn leõ coù ñaàu vaøo vaø ñaàu ra ( moät chieác xe coù theå xem laø moät thöïc theå rieâng leõ). ✒ Phaân tích caân baèng giöõa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cho pheùp ta hieåu bieát raát nhieàu veà hoaït ñoäng cuûa heä maø khoâng caàn thieát phaûi hieåu caùc quaù trình xaûy ra beân trong heä. Ví duï, moät heä sinh thaùi tích luyõ dinh döôõng thì sinh khoái cuûa heä seõ taêng leân, ngöôïc laïi neáu heä sinh thaùi maø “xuaát’ dinh döôõng thì sinh khoái noù seõ giaûm. ✒ Taùc ñoäng moâi tröôøng bao goàm caû söï thay ñoåi caùc thaønh phaàn cuûa heä sinh thaùi (ñoán goå ra khoûi röøng) vaø söï bieán ñoåi cuûa caùc quaù trình cuûa heä (haáp thuï nöôùc töø ñaát qua caây seõ giaûm vaø taêng doøng nöôùc chaûy ra khoûi röøng). Taùc ñoäng cuûa döï aùn leân caùc yeáu toá (element) cuûa heä sinh thaùi seõ phaù vôõ quy trình sinh thaùi vaø ñaây chính laø taùc ñoäng lyù sinh cuûa döï aùn. Vì vaäy, khi thöïc hieän ÑTM caàn phaûi xaùc ñònh vai troø cuûa caùc thaønh phaàn trong quy trình heä sinh thaùi. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 41
  22. 3.2. CAÂN BAÈNG HEÄ SINH THAÙI ☂ Baát kyø moät haønh ñoäng naøo ñoù cuûa döï aùn (chöông trình, chính saùch ) ñeàu laøm bieán ñoåi vò trí caân baèng cuûa heä thoáng. Do ñoù thöïc hieän ÑTM caàn chuù yù caùc vaán ñeà sau: ➢ Döï ñoaùn “ñieåm” caân baèng môùi cuûa heä sinh thaùi; ➢ Ñaùnh giaù haäu quaû cuûa vò trí môùi ñoù; vaø ➢ Ñaùnh giaù möùc ñoä chaáp nhaän cuûa xaõ hoäi veà ñieåm caân baèng môùi ñoù cuûa heä thoáng vaø haäu quaû do söï bieán ñoåi vò trí caân baèng sinh thaùi ñoù. ☂ Nhaèm muïc ñích moâ taû ñaày ñuû, chính xaùcvò trí caân baèng môùi cuûa heä sinh thaùi, 5 vaán ñeà sau ñaây caàn phaûi quan taâm: ❶ Höôùng cuûa söï bieán ñoåi (Direction of change): Ñieàu kieän tieân quyeát ñeå dö ñoaùn ñöôïc höôùng cuûa söï bieán ñoåi khi bò xaùo troän (taùc ñoäng) laø phaûi hieåu roõ caáu truùc vaø chöùc naêng cuûaheä tröôùc khi bò taùc ñoäng. Vì vaäy caùc thoâng tin moâ taû tình traïng ban ñaàu cuûa heä laø yeâu caàu raát quan troïng trong ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. ❷ Möùc thay ñoåi (Rate of change): Thoâng thöôøng ngöôøi ta cho raèng taùc ñoäng 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 43
  23. 3.2. CAÂN BAÈNG HEÄ SINH THAÙI ☂ Ví duï bieåu thò söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng cuûa heä do moät hoaït ñoäng môùi cuûa con ngöôøi taùc ñoäng leân heä sinh thaùi: ☛ Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi laø vieäc xaây döïng nhaø maùy nhieät ñieâïn ☛ Heä sinh thaùi laø vuøng cöûa soâng ☛ Thoâng soá moâi tröôøng: ➢ E1: Nhieät ñoä cuûa nöôùc 3 Traïng thaùi 1 ➢ E2: Ñoä ñuïc ➢ E3:Ñoä maën Döï aùn seõ xaû nöôùc noùng vaø laøm moâi Traïng thaùi 2 tröôøng thay ñoåi traïng thaùi: Traïng Thoâng soátröôøng moâi E thaùi 2 vôùi ñaëc ñieåm nhieät ñoä nöôùc cao hôn, ñoä maën giaûm vaø ñoä ñuïc taêng nheï. Thoâng soá moâi tröôøng E1 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 45
  24. 3.3. TÍNH ÑAØN HOÀI VAØ TÍNH OÅN ÑÒNH CUÛA MOÂI TRÖÔØNG Sô ñoà moâ taû tính oån ñònh vaø tính ñaøn hoài cuûa moâi tröôøng Tính oån ñònh OÅn ñònh cao OÅn ñònh thaáp Tính ñaøn hoài OÅn ñònh cao OÅn ñònh thaáp 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 47
  25. SÔ ÑOÀ MIEÀN AÛNH HÖÔÛNG Ñaùnh giaù moâi tröôøng ñoøi hoûi phaûi xaùc Mieàn taùc ñoäng Phaùt thaûi ra ñònh caùc taùc ñoäng Tieáng kkhoâng khí oàn ngoaøi ranh giôùi ñòa lyù Thay ñoåi sinh ñoåi Thay hoïc cuûa döï aùn Vò trí döï aùn (mieàn aûnh höôûng). Mieàn aûnh höôûng coù ranh Chaát thaûiûi giôùi caû veà khoâng gian vaø thôøigian 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 49
  26. CHÖÔNG IV: ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG & QUY TRÌNH BAN HAØNH QUYEÁT ÑÒNH 4.2. VAI TROØ CUÛA ÑTM TRONG QUY HOAÏCH SÖÛ DUÏNG ÑAÁT ☛ Quy hoaïch söû duïng ñaát coù theå thöïc hieän ôû nhieàu caáp ñoä. Caùc quy ñònh quy hoaïch ôû caùc caáp ñoä ñeàu töông töï nhau ôû nhieàu khía caïnh, maëc daàu muïc ñích quy hoaïch coù khaùc nhau vaø yeâu caàu thoâng tin vaø möùc ñoä chi tieát cuõng khaùc nhau. ☛ Ba caáp ñoä trong quy hoaïch söû duïng ñaát ñöïôc xem thoâng duïng nhaát laø: Quy hoaïch chính saùch; Quy hoaïch chieán löôïc (caùc ñieàu kieän, thuû tuïc/cô cheá ñöôïc xaây döïng nhaèm thöïc hieän ñöôïc chính saùch ñeà ra. Ví duï, kieåm kieåm soaùt quaù trình phaùt trieån, cô cheá phaùp lyù ) vaø keá hoaïch thöïc hieän/operational planning (lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù vaø giaûi quyeát nhöõng khoù khaên trong quaù trình vaän haønh.). ☛ Muïc ñích cuûa ÑTM laø caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng vaø laø moät phaàn cuûa quy trình ban haønh quyeát ñònh söû duïng ñaát. Vì vaäy ÑTM neân laø moät phaàn cuûa quaù trình quy hoaïch söû duïng ñaát. ☻ Saùu nhieäm vuï cuûa ÑTM ñöôïc loàng vaøo caùc caáp ñoä quy hoaïch söû duïng ñaát ñöôïc11/7/2022 bieàu thò ôû sô ñoà sau: Ths. Nguyen Vinh Quy 51
  27. CHÖÔNG IV: ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG & QUY TRÌNH BAN HAØNH QUYEÁT ÑÒNH 4.3. NGUYEÂN TAÉC PHOØNG NGÖØA TRONG ÑTM. ♠ Nguyeân taéc phoøng ngöøa ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ruûi ro hoaëc söï khoâng chaéc chaén trong ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. ♠ Nguyeân taéc phoøng ngöøa laø söï chaáp nhaän caùch tieáp caän thaän troïôûptong quaù trình ban haønh quyeát ñònh ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp thieáu chöùng cöù roõ. Ñieàu naøy coù nghóa laø neân traùnh nhöõng haønh ñoäng mang laïi nhöõng taùc ñoäng chöa xaùc ñònh vaøkhoâng chaéc chaén. ☂ Ñieàu 15 cuûa Tuyeân boá Rio veà Moâi tröôøng & Phaùt trieån vaøo thaùng 6/1992: “Ñeå baûo veä moâi tröôøng, caùch tieáp caän theo nguyeân taéc phoøng ngöøa neân ñöôïc aùp duïng roäng raõi, theo khaû naêng, ôû caùc quoác gia. Nhöõng bieän phaùp chöa hieåu heát veà maët khoa hoïc vaø nhöõng bieän phaùp coù nguy cô gaây haïi khoâng ñöôïc duøng trong Coâng taùc baûo veä moâi tröôøng/ In oder to protect the environment, the precautionary approach shall be widely applied by States according to their capabilities. Where there are threats of serious or irreversible damage, lack of full scientific certainty shall not be used as a reason for postponing cost effective measures to prevent environmental degradation. Stop here foû DH02MT 31/3/005 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 53
  28. CHÖÔNG IV: ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG & QUY TRÌNH BAN HAØNH QUYEÁT ÑÒNH ❶ Tham gia theo söï ñoàng loøng töø giôùi leân treân (An upward forming consensus/bottom-up): ☛ Caùch tieáp caän naøy döïa vaøo söï ñoàng yù cuûa moïi ngöôøi veà nhöõng vaán ñeà moâi tröôøng vaø phöông phaùp khaéc phuïc. ☛ Caùch tieáp caän naøy phuï thuoäc vaøo vieäc coâng chuùng ñöôc cung caáp caùc thoâng tin chính xaùc, caùc nhaøhoaïch ñònh chính saùch vaø quaûn trò ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. ❷ Caùch tieáp caän treân baûo döôùi nghe (a top down approach): ☛ Caùch tieáp caän naøy bieåu thò moái lieân heä loûng leûo giöõa caùc nhaø ban haønh quyeát ñònh vaø coâng chuùng. Trong caùch tieáp caän naøy, coâng chuùng chæ coù theå ñöôïc tham gia khi coù söï phaån noä vaø choáng ñoái, tham möu cho caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch laø caùc nhaø (administrators - kyõ sö, nhaø tö vaán, cô quan quaûn lyù ) ☛ Trong caùch tieáp caän naøy, vai troø cuûa coâng chuùng thöôøng bò queân laûng vaø boû qua.11/7/2022 Stophere for DH02MT Ths. Nguyen Vinh Quy 55
  29. CHÖÔNG V: CHÆ THÒ VAØ CHÆ SOÁ MOÂI TRÖÔØNG 5.1. CHÆ THÒ MOÂI TRÖÔØNG (ENVIRONMENTAL INDICATOR) 5.1.1 Khaùi nieäm veà chæ thò moâi tröôøng Chæ thò moâi tröôøng (Environmental indicator) laø moät hoaëc taäp hôïp caùc thoâng soá moâi tröôøng (taùc nhaân hoaù hoïc, lyù hoïc vaø sinh hoïc) chæ ra ñaëc tröng naøo ñoù cuûamoâi tröôøng. ❶ Döïa vaøo baûn chaát cuûa heä sinh thaùi ngöôøi ta nhaän thaáy raèng söï taêng hoaëc giaûm veà noàng ñoä hoaëc söï bieán maát cuûa moät soá thoâng soá hay taùc nhaân ñaõ cho pheùp xaùc ñònh ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa moâi tröôøng caàn nghieân cöùu. ❷ Hieän nay chæ thò moâi tröôøng ñang ñöôïc söû duïng roäng raõi trong quan traéc va ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng treân theá giôùi ❸ Trong thöïc teá moät thaønh phaàn naøo ñoù cuûa moâi tröôøng (ñaát, nöôùc, khoâng khí, sinh vaät ) laø taäp hôïp voâ soá caùc chæ soá moâi tröôøng. Vieäc xaùc ñinh vaø quan traéc taát caû caùc chæ soá naøy laø khoâng theå. Thaâm chí, ngay caû khi chuùng ta coù taát caû caùc soá lieäu veà moâi tröôøng thì vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng moâi tröôøng cuõng khoâng theå neáu khoâng döïa vaøo moät soá thoâng soá chuû ñaïo coù vai troø chæ thò. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 57
  30. 5.1. CHÆ THÒ MOÂI TRÖÔØNG (ENVIRONMENTAL INDICATOR) 5.1.2 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC a) Chæ thò hoaù lyù Ñeå löïa choïn thoâng soá chæ thò chaát löôïng nöôùc caàn phaûi hieåu baûn chaát nguoàn gaây oâ nhieãm vaø caùc taùc ñoäng chính. Sau ñaây laø moät soá taùc ñoäng chính do caùc nguoàn gaây oâ nhieãm gaây ra Baûng 5.1: Nguoàn oâ nhieãm vaø caùc taùc ñoäng chính Nguoàn gaây oâ nhieãm Taùc ñoäng chính leân chaát löôïng nöôùc ❶ Nöôùc thaûi vaø chaát raén sinh hoaït - OÂ nhieãm do chaát höõu cô - Phuù döôõng hoaù(Eutrophication) - OÂ nhieãm do vi khuaån - Gaây ñuïc. ❷ Nöôùc thaûi coâng nghieäp caùc ngaønh: - OÂ nhieãm do chaát höõu cô ☛ Cheá bieán thöïc phaåm vaø coâng - OÂ nhieãm do chaát dinh döôõng nghieäp nöôùc giaûi khaùt - Gaây ñuïc, chaát raén lô löõng, muøi,ø maøu. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 59
  31. 5.1.2 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC Nguoàn gaây oâ nhieãm Taùc ñoäng chính leân chaát löôïng nöôùc ☛ Coâng ngheä thuoäc da - OÂ nhieãm do chaát höõu cô - Gaây ñuïc, chaát raén maøu, daàu, môõ. - OÂ nhieãm ñaëc bieät (caùc kim loaïi naëng). ☛ Coâng ngheä myõ phaåm bao goàm SX chaát taåy röûa. - OÂ nhieãm do chaát höõu cô. - Gaây ñuïc, chaát raén, maøu. - OÂ nhieãm do chaát dinh döôõng - Kieàm hoaù ☛ Coâng nghieäp saûn xuaát thuoác tröø - Caùc chaát hoaït ñoäng beà maët. saâu. OÂ nhieãm do chaát höõu cô. - Muøi. - OÂ nhieãm ñaëc bieät (thuoác tröø saâu, hydrocacbon thôm ña voøng – PAH) 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 61
  32. 5.1.2 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC Ngoaøi oâ nhieãm gaây ra do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi , caùc yeáu toá töï nhieân nhö: xaâm nhaäp maën, lan truyeàn nöôùc chua pheøn, xoùi lôû cuõng gaây taùc ñoäng ñeán chaát löôïng nöôùc. Tuø nhaän ñinh treân veà nguoàn gaây oâ nhieãm ta coù theå neâu ra caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm nöôùc chuû yeáu trong soâng, raïch Vieät nam laø: ❖ Caùc chaát höõu cô; ❖ Caùc chaát dinh döôõng; ❖ Ñoä ñöïc, chaát raén lô löõng; ❖ Ñoä chua; ❖ Ñoä maên; ❖ Daàu môõ; ❖ Caùc chaát gaây oâ nhieãm ñaëc bieâït chuû yeáu laø kim loaïi naëng, phenol vaø caùc thuoác tröø saâu; vaø ❖ Vi khuaån. Sau ñaây laø caùc thoâng soá lyù, hoaù sinh duøng ñeå laøm thoâng soá chæ thò ñeå nghieân cöùu ÑTM vaø quan traéc, ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 63
  33. 5.1.2 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC b) Chæ thò sinh hoïc Töø ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa caùc nguoàn nöôùc töï nhieân, chuùng ta nhaän thaáy roõ laø moät soá loaøi thuyû sinh coù theå phaùt trieån toát trong moâi tröôøng naøy nhöng laïi keùm hoaëc khoâng phaùt trieån trong moâi tröôøng khaùc. Ñaây laø cô sôû ñeå löïa choïn chæ thò sinh hoïc (bioindicator) ñeå quan traéc chaát löôïng nöôùc vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng nöôùc. ☂ Chæ thò vi sinh: Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm nöôùc do chaát thaûi sinh hoaït, ngoaøi caùc thoâng soá hoaù, lyù ta chæ caàn quan traéc caùc vi sinh chæ thò: E. coli, toång coliform vaø caùc vi sinh vaâït gaây beänh. Trong ñoù E. coli laø chæ thò thöôøng duøng nhaát vì noù ñaëc tröng cho nöôùc bò nhieãm phaân vaø deã xaùc ñònh trong ñieàu kieän thöïc ñòa. ☂ Ñoäng vaät ñaùy khoâng xöông soáng: Ñoäng vaät ñaùy (oác, heán, ngheâu, soø ) ñöôïc söû duïng laøm chæ thò sinh hoïc trong quan traéc oâ nhieãm nöôùc vì: - Töông ñoái phoå bieán trong soâng, hoà vaø ña daïng veà loaøi. Söï phaùt trieån cuûa chuùng ñaëc tröng cho ñieàu kieän thuyû vaên, caáu truùc neàn ñaùy vaø chaát löôïng nöôùc. 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 65
  34. 5.1.2 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG NÖÔÙC c) Sinh vaät phuø du (Sinh vaät troâi noåi). ☂ Moät soá sinh vaät troâi noåi (phytoplankton) coù khaû naêng chæ thò oâ nhieãm nguoàn nöôùc do: - OÂ nhieõm höõu cô (gaây kieät oxy hoaø tan). - Phuù döôõng hoaù. - OÂ nhieãm do hoaù chaát ñoäc (kim loaïi naëng, hoaù chaát BVTV, hydrocacbon voøng ) - OÂ nhieãm do daàu môõ. Toùm laïi, chæ thò sinh hoïc laø coâng cuï ñôn giaûn nhöng laïi coù hieäu quaû cao trong quan traéc chaát löôïng nöôùc vaø ñaùnh giaù taùc ñoäng ñeán moâi Tröôøng nöôùc ôû taát caû caùc ñòa phöông. Tuy vaäy, ôû töøng löu vöïc heä thoáng chæ thò sinh hoïc ñaëc thuø caàn ñöôïc nghieân cöùu. Toång keát vaø aùp duïng 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 67
  35. 5.1.3 CHÆ THÒ CHAÁT LÖÔÏNG KHOÂNG KHÍ Baûng 5.3. Löïa choïn thoâng soá oâ nhieãm khoâng khí Muïc tieâu quan traéc vaø ÑTM Thoâng soá chæ thòcaàn söû duïng 1. Thay ñoåi khí haäu Taûi löôïng CO2, noàng ñoä CO2 trong khoâng khí vaø nhieät ñoä khoâng khí toaøn caàu 2. Phoùng xaï, söï coá phoùng xaï Möùc ñoä phoùng xaï trong khoâng khí, noàng ñoä moät soá nguyeân toá phoùng xaï trong khoâng khí. 3. Möa axít Taûi löôïng SO2, NO2, pH nöôùc möa. 4. Khoâng khí khu daân cö Caùc chaát oâ nhieãm thoâng thöôøng NO2, CO, SO2, O3, buïi. 5. OÂ nhieãm do khí thaûi giao thoâng Buïi, SO2, NOx, hydrocarbon, chì. 6. OÂ nhieãm do caùc nguoàn ñoát coâng Buïi, SO2, NOx. nghieäp (SX ximaêng, nhieät ñieän chaïy than, daàu) 11/7/2022 Ths. Nguyen Vinh Quy 69