Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 104: Các thành phần biệt lập (Tiếp theo) - Nguyễn Thị Mai Linh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 104: Các thành phần biệt lập (Tiếp theo) - Nguyễn Thị Mai Linh

1. CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ VỀDỰ GIỜLỚP CHÚNG EM NGƯỜI THỰC HIỆN: NGUYỄN THỊ MAI LINH GIÁO VIÊN :TRƯỜNG THCS AN HẢI
2. HOẠTĐỘNG KHỞIĐỘNG Đọc các câu văn sau : 1. Ôi, trời rét thế! 2. Cũng may mà bằng mấy nét, họasĩ đã ghi xong lần đầugương mặtcủa người thanh niên.(Lặng lẽ Sa Pa) 3. Trâuơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.(Ca dao) 4. Chính Hữu (tác giảcủa bài thơ"Đồng chí") tên thật là Trần Đình Đắc. ? Tìm thành phần biệtlập trong các câu trên. ? Hãy cho biết tên gọicủa các thành phần biệtlậpđó?
3. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP(TIẾP THEO) I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Đọc cácđoạn trích sauđây ( trích từ truyện ngắn “Làng” 1. Ví dụ (SGK/ 31) của nhà văn Kim Lân ) và trảlời câu hỏi? a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắnởđâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bàởđâu ta lên đấyạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trảlời: - Thưa ông, chúng cháuở Gia Lâm lên đấyạ. 1.Trong những từ ngữ in đậm (màu xanh) trênđây, chúng đứngởvị trí nào trong câu ,từ ngữ nào được dùng đểgọi, từ ngữ nào được dùng để đáp? a, Này: dùng đểgọi b, Thưa ông: dùng để đáp
4. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP Đọc cácđoạn trích sauđây ( trích từ truyện ngắn “Làng” I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. của nhà văn Kim Lân ) và trảlời câu hỏi? 1. Ví dụ (SGK/ 31) a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắnởđâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bàởđâu ta lên đấyạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trảlời: - Thưa ông, chúng cháuở Gia Lâm lên đấyạ. 2.Những từ dùng đểgọi người khác hayđáp lời người khác có tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của câu hay không? a, Này: dùng đểgọi Không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu =>Tạo lập b, Thưa ông: dùng để đáp cuộc thoại, duy trì cuộc thoại
5. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP Đọc cácđoạn trích sauđây ( trích từ truyện ngắn “Làng” I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. của nhà văn Kim Lân ) và trảlời câu hỏi? 1. Ví dụ (SGK/ 31) a) Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắnởđâu mà nghe rát thế không? b) - Các ông, các bàởđâu ta lên đấyạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trảlời: - Thưa ông, chúng cháuở Gia Lâm lên đấyạ. 3. Trong những từ ngữ in đậm (màu xanh)đó? Từ ngữ nào được dùng đểtạo lập cuộc thoại, từ ngữ nào được dùng để duy trì cuộc thoạiđang diễn ra ? a, Này: dùng đểgọi =>Tạo lập cuộc thoại b, Thưa ông: dùng để đáp => Duy trì cuộc thoại
6. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Qua phân tích, tìm hiểu ví dụ, em hiểu thế nào là thành phần 1. Ví dụ (SGK/ 31) gọi -đáp? 2. Thành phần gọi -đáp - Thành phần gọi -đáp được dùng đểtạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp. - Là thành phần biệt lập.
7. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Đọc những câu sauđây và trảlời câu hỏi. 1. Ví dụ (SGK/ 31) a. Lúcđi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa 2. Thành phần gọi -đáp con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. (Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà) 1. Ví dụ (SGK/ 31, 32) b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩvậy , và tôi càng buồn lắm. (Nam Cao - Lão Hạc) 1. Nếu lược bỏ các từ in đậm nghĩa sự việc của câu có thay đổi không? Vì sao? ⇨ Nghĩa của sự việc của mỗi câu không thay đổi, vì nó là thành phần đứng biệt lập (nó chỉ chú thích thêm về nghĩa)
8. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Đọc những câu sauđây và trảlời câu hỏi. 1. Ví dụ (SGK/ 31) a. Lúcđi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa 2. Thành phần gọi -đáp con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. (Nguyễn Quang Sáng - Chiếc lược ngà) 1. Ví dụ (SGK/ 31, 32) b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩvậy , và tôi càng buồn lắm. (Nam Cao - Lão Hạc) 2.Ở câu (a), các từ in đậm (màu xanh) được thêm vào để chú thích cho cụm từ nào? -> Bổ sung chi tiết cho cụm từ“đứa con gái đầu lòng của anh” 3.Ở câu (b) cụm chủ-vị in đậm chú thíchđiều gì? -> Giải thích cái ý nghĩ ấy chỉ diễn ra trong tâm trí của nhân vật Tôi( ông giáo)
9. Tiết 104: CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. 1. Ví dụ (SGK/ 31) 2. Thành phần gọi -đáp II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. 1. Ví dụ (SGK/ 31, 32) 2. Thành phần phụ chú. - Được dùng đểbổ sung một số chi tiết cho nội Qua phân tích, tìm hiểu ví dụ, em dung chính của câu. hiểu thế nào là thành phần phụ - Được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu chú? phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, cũng có khi đặt sau dấu hai chấm. - Là thành phần biệt lập.
10. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Bài 1/ 32. Tìm thành phần gọi -đáp trongđoạn trích sauđây II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. và cho biết từ nào được dùng đểgọi, từ nào được dùng để đáp. III. LUYỆN TẬP. Quan hệ giữa người gọi và ngườiđáp là quan hệ gì (trên - dưới hay ngang hàng, thân hay sơ)? Bài 1/ 32 - Này, bảo bácấy có trốnđiđâu thì trốn. Chứcứnằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họlạiđánh trói thì khổ. Ngườiốm rềrề như thế, nếu lại phải một trậnđòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. - Vâng, cháu cũngđã nghĩ nhưcụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháuăn lấy vài húp cáiđã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì. (Ngô TấtTố,Tắtđèn) Này: dùng đểgọi => Quan hệ trên - dưới Vâng : dùng để đáp
11. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Bài tập 2/ 32: II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. Tìm thành phần gọi -đáp trong câu ca dao sau và cho biết lời gọi - III. LUYỆN TẬP. đápđó hướng đến ai. Bài 2/ 32 “Bầuơi thương lấy bí cùng, Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn”. “Bầuơi” -> gọiđáp- không hướng tới riêng ai mà hướng tới đồng bào (nhân dân) nói chung...
12. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Bài 3/ 33. Tìm thành phần phụ chú trong cácđoạn trích sau II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. và cho biết chúng bể sungđiều gì? III. LUYỆN TẬP. a. Chúng tôi, mọi người – kểcả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) Bài 3 + 4/ 33 kểcả anh ⇨ thành phần phụ chú (chú thích cho:mọi người, chúng tôi) b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hoà bình, công bằng và công lí. Những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này – các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ - gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ ⇨ thành phần phụ chú ( chú giải cho Những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này)
13. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Bài 3/ 33. Tìm thành phần phụ chú trong cácđoạn trích sau II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. và cho biết chúng bể sungđiều gì? III. LUYỆN TẬP. c) Bước vào thếkỉmới, muốn “sánh vai cùng các cường quốc Bài 3+4/ 33 năm châu” thì chúng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng nhữngđiểm mạnh, vứt bỏ nhữngđiểm yếu. Muốn vậy thì khâu đầu tiên, có ý nghĩa quyết định là hãy làm cho lớp trẻ - những người chủ thực sựcủa đất nước trong thếkỉtới – nhận rađiều đó, quen dần với những thói quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ nhất. ⇨ những người chủ thực sựcủa đất nước trong thếkỉtới ⇨ thành phần phụ chú ( chú giải cho: lớp trẻ)
14. Tiết 104 CÁC THÀNH PHẦN BIỆTLẬP I. THÀNH PHẦN GỌI-ĐÁP. Bài 5/ 33. Viết mộtđoạn văn ngắn trình bày suy nghĩvề việc thanh niên chuẩn bị hành trang bước vào thếkỉmới, trongđó có câu chứa II. THÀNH PHẦN PHỤ CHÚ. thành phần phụ chú. III. LUYỆN TẬP. IV.VẬN DỤNG, TÌM Gới ý: TÒI ,MỞRỘNG: Hình thức: Mộtđoạn văn ngắn; có câu chứa thành phần phụ chú, trình bày chữ viết sạch đẹp, tránh sai chính tả, ngữ pháp Nội Dung: Chúng ta- những người chủ thực sựcủa tương lai - phải xác định được mình sẽ làm gì trong cuộc hành trình khi bước vào thếkỉtới để xứngđáng với truyền thống của ông cha, để đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc năm châu, thanh niên chúng ta phải biết được nhiệm vụcủa mình từ khiđang ngồi trên ghế nhà trường. Mỗi thanh niên phải cốgắng học, tu dưỡng đạo đức, phẩm chất của mình để trở thành những con người toàn diện: có đức , có tài. Đất nướcđang chờ đợi, tin tưởng và giao trọng trách cho thanh niên chúng ta ..
15. Bài tập 6 :Tạo lập một cuộc hội thoại từ hai nhân vật trở lên trongđó có sửdụng thành phần gọiđáp phù hợp. + Dự kiến sp: VD: Mẹ: Conơi conđã làm xong bài chưa? Con: Dạ, thưa mẹ, conđã làm xong rồiạ! = > khi giao tiếp cần sửdụng thành phần gọiđáp cho phù hợpvớilứa tuổi, thứbậc trong giađình...
16. Hướng dẫn họcở nhà 1. Học nội dung kiến thức của bài học. 2. - Tìm thành phần gọiđáp và phụ chú trong những văn bản văn học mà emđã được họcởhọc kì 1. 3. Soạn bài: - Liên kết câu và liên kếtđoạn văn. - Mùa xuân nho nhỏ