Bài giảng Tin học Lớp 9 (Kết nối tri thức với cuộc sống) - Chủ đề 5: Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính - Bài 16: Thực hành: Lập chương trình máy tính

Nội dung text: Bài giảng Tin học Lớp 9 (Kết nối tri thức với cuộc sống) - Chủ đề 5: Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính - Bài 16: Thực hành: Lập chương trình máy tính

1. CHỦ ĐỀ 5 Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính Bài 16. THỰC HÀNH: LẬP CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH
2. NHIỆM VỤ 1. TÍNH LƯƠNG Yêu cầu Theo thuật toán được mô tả ở Bài 15, em hãy lập chương trình tính và hiển thị tiền lương của một nhân viên khi biết mức lương (tiền lương trong một giờ làm việc) và số giờ làm việc trong tuần của họ bằng ngôn ngữ lập trình Scratch.
3. Hướng dẫn a) Cài đặt thuật toán Bước 1. Tạo các biến nhớ – Biến đầu vào: muc_luong, tgian_ laodong. – Biến đầu ra: tien_luong. – Biến trung gian: tgian_dmuc, tgian_vuot, luong_dmuc, luong_vuot. Bước 2. Mô tả lại thuật toán theo ngôn ngữ lập trình Vì chương trình là bản mô tả thuật toán theo quy tắc của ngôn ngữ lập trình nên đôi khi em phải hiệu chỉnh cách mô tả thuật toán để có thể cài đặt được bằng những công cụ của ngôn ngữ lập trình. Bước nhập dữ liệu tgian_laodong sử dụng cấu trúc lặp với điều kiện sau (Hình 16.1a) cần phải chuyển thành những câu lệnh sử dụng vòng lặp với điều kiện trước (Hình 16.1b) để phù hợp với cấu trúc lặp có sẵn trong ngôn ngữ lập trình trực quan (Hình 16.1c).
4. Bước 3. Tạo chương trình Nhận dạng các khối lệnh trong Hình 16.2 tương ứng với từng phần của sơ đồ khối đã được trình bày trong Bài 15 (Hình 15.2) và lắp ghép chúng lại theo đúng thứ tự. Lưu ý: Hệ số 1,5 trong sơ đồ thuật toán cần phải thay bằng 1.5 (sử dụng dấu chấm thay cho dấu phẩy ngăn cách phần nguyên và phần thập phân) trong chương trình.
5. b) Gỡ lỗi Lập các bộ dữ liệu kiểm thử chương trình (Bảng 16.1). Mỗi bộ đại diện cho một tình huống dữ liệu để kiểm tra hoạt động của chương trình. Nếu chương trình hoạt động không đúng yêu cầu, chương trình đã gặp lỗi, cần phải sửa. – Với mỗi bộ giá trị đầu vào (từ tình huống 1 đến tình huống 4), chương trình cần trả lại đúng giá trị đầu ra. – Bộ giá trị ở tình huống 5 đại diện cho trường hợp cần nhập lại dữ liệu như đã được mô tả trong thuật toán. – Bộ giá trị ở tình huống 6 cho thấy có những giá trị đầu vào chưa hợp lí. Em cần chỉnh sửa chương trình để có một chương trình hoạt động tốt.
6. NHIỆM VỤ 2. TÌM GIÁ TRỊ LỚN NHẤT
7. Yêu cầu Tìm và hiển thị giá trị lớn nhất của một dãy số nguyên dương được nhập vào từ bàn phím. Số lượng các số trong dãy không được biết trước khi nhập dữ liệu, chỉ biết rằng quá trình nhập các số của dãy sẽ kết thúc khi nhập vào số 0. Hướng dẫn a) Cài đặt thuật toán Bước 1. Tạo các biến – Biến đầu vào: x. – Biến đầu ra: max. Bước 2. Tạo chương trình Nhận dạng các khối lệnh trong Hình 16.3 tương ứng với từng phần của sơ đồ khối đã được trình bày trong bài trước và lắp ghép chúng lại theo đúng thứ tự.
8. b) Gỡ lỗi Khi chạy chương trình, lần lượt nhập các số trong bộ dữ liệu kiểm thử (Bảng 16.2).
9. Cần nhập từng số và nhấn phím Enter trước khi nhập số tiếp theo cho đến khi kết thúc bằng số 0. Mặc dù bài toán yêu cầu đầu vào là những số nguyên dương nhưng chương trình sẽ tốt hơn nếu phát hiện được và loại bỏ những dữ liệu không đúng yêu cầu. – Với mỗi bộ giá trị đầu vào (từ tình huống 1 đến tình huống 4), chương trình cần trả lại đúng giá trị đầu ra. – Bộ giá trị ở tình huống 5 đại diện trường hợp không có số nguyên dương nào được nhập. – Tình huống 6, 7 có những giá trị đầu vào không hợp lệ nhưng chương trình vẫn xử lí đúng. – Bộ giá trị ở tình huống 8 cho thấy có những giá trị đầu vào không hợp lệ, dẫn đến kết quả sai. Việc chỉnh sửa chương trình để có một chương trình hoạt động tốt trong tình huống này là bài tập vận dụng.