Bài giảng Triết học - Vũ Tình

Nội dung text: Bài giảng Triết học - Vũ Tình

1. VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY HCM CITY Prof. Dr. Vũ Tình
2. CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG – CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THẾ GIỚI QUAN KHOA HỌC
3. 1.2. Nguồn gốc của thế giới quan TGQ ra đời từ cuộc sống; nó là kết quả trực tiếp của quá trình nhận thức; song, suy cho đến cùng nó là kết quả của cả những yếu tố khách quan và chủ quan, của cả hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn.
4. 1.4. Cấu trúc của thế giới quan TGQ có cấu trúc phức tạp nhưng 2 yếu tố cơ bản là tri thức và niềm tin. Một TGQ nhất quán là TGQ có tri thức và niềm tin thống nhất với nhau tạo cơ sở để con người hành động theo tri thức và niềm tin của mình.
5. 1.6. Phân loại thế giới quan Tuỳ theo cách tiếp cận mà TGQ được phân thành nhiều loại khác nhau, như: - TGQ duy vật và TGQ duy tâm. - TGQ siêu hình và TGQ biện chứng. - TGQ khoa học và TGQ phản khoa học. - V.v. TGQ khoa học là TGQ được hình thành và phát triển trên thành tựu của các khoa học.
6. 2.1. Thế giới quan huyền thoại TGQ huyền thoại là TGQ hình thành và phát triển trong giai đoạn đầu của xã hội loài người. Đặc trưng cơ bản của TGQ huyền thoại: 1). Về hình thức thể hiện TGQ huyền thoại thể hiện chủ yếu qua các chuyện thần thoại.
7. Một số Thần trong Thần thoại Hy Lạp
8. 2.2. Thế giới quan tôn giáo TGQ tôn giáo là TGQ có niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của lực lượng siêu nhiên đối với thế giới; niềm tin này được thể hiện qua các hoạt động có tổ chức đểsuy tôn, sùng bái lực lượng siêu nhiên ấy.
9. 3). Về trình độ nhận thức TGQ tôn giáo ra đời khi trình độ nhận thức và khả năng hoạt động thực tiễn của con người còn rất thấp nên con người bất lực, sợ hãi trước những lực lượng tự nhiên cũng như những lực lượng xã hội dẫn đến việc họ thần thánh hoá chúng, quy chúng về sức mạnh siêu tự nhiên và tôn thờ chúng.
10. Đặc trưng cơ bản của TGQ triết học 1). Về hình thức thể hiện - TGQ triết học thể hiện chủ yếu qua các học thuyết triết học. - TGQ triết học không chỉ thể hiện quan điểm, quan niệm của con người về thế giới mà nó còn chứng minh các quan điểm, quan niệm ấy bằng lý luận.
11. 3). Về trình độ nhận thức TGQ triết học ra đời khi nhận thức của con người đã đạt đến trình độ cao của sự khái quát hoá, trừu tượng hoá và khi các lượng lượng xã hội đã ý thức được sự cần thiết phải có định hướng về tư tưởng để chỉ đạo cuộc sống.
12. 3.2 Thế giới quan duy vật TGQDV là TGQ thừa nhận bản chất của thế giới là vật chất, thừa nhận vai trò quyết định của vật chất đối với các biều hiện của đời sống tinh thần và thừa nhận vai trò của con người trong cuộc sống hiện thực.
13. 3.3.1. TGQDV chất phác TGQDVCP là TGQ thể hiện trình độ nhận thức ngây thơ, chất phác của các nhà duy vật. TGQDVCP thể hiện rõ nét ở thời cổ đại, khi thế giới quan duy vật mới hình thành. Những phái tiêu biểu Phái Ngũ hành, Vai’sesika, Lokayata, Miletus, Ephezus, v.v. v.v.
14. 3.3.2. Thế giới quan duy vật siêu hình Là TGQ của các nhà duy vật được hình thành từ phương pháp nhận thức siêu hình. TGQDVSH thể hiện rõ nét vào thế kỷ XVII – XVIII ở các nước Tây Âu. Các nhà DVSH tiêu biểu Bacon, Hobbes, Locke, Spinoza, Descartes, Diderot, Holbach, v.v.
15. 3.3.3. Thế giới quan duy vật biện chứng TGQDVBC được Marx & Engels xây dựng vào thế kỷ XIX trên cơ sở: - Tổng kết những thành tựu của khoa học, trước hết là thành tựu của KHTN; - Tổng kết những sự kiện lịch sử diễn ra ở các nước Tây Âu, khi PTSX TBCN đã bộc lộ cả những mặt mạnh và hạn chế của nó; - Kế thừa những nội dung hợp lý trong triết học của Feuerbach & Hegel.
16. 4.1.1. Quan điểm DV về thế giới - Chỉ có một thế giới duy nhất và thống nhất là thế giới vật chất. - Bản chất của thế giới là vật chất; vật chất là thực tại khách quan. - Tất cả các sự vật, hiện tượng đều là những dạng tồn tại cụ thể hay những thuộc tính của vật chất. - Các sự vật, hiện tượng trong thế giới vật chất vận động, phát triển theo quy luật khách quan; chúng chuyển hoá lẫn nhau, là nguồn gốc, nguyên nhân, kết quả của nhau. - Ý thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ não người.
17. 4.2. Bản chất của TGQ DVBC - TGQDVBC giải quyết đúng đắn vấn đề cơ bản của triết học trên quan điểm thực tiễn. - TGQDVBC là sự thống nhất hữu cơ giữa TGQDV và phương pháp biện chứng. - TGQDVBC là TGQ duy vật triệt để. - TGQDVBC mang tính thực tiễn – cách mạng: + Là vũ khí lý luận của giai cấp vô sản. + Không chỉ giải thích thế giới mà còn cải tạo thế giới. + Khẳng định tính tất thắng của cái mới.
18. Chỉ có một thế giới duy nhất và thống nhất là thế giới vật chất. Thế giới vật chất tồn tại ngoài ý thức, không phụ thuộc vào ý thức. Mọi sự vật, hiện tượng trong thế giới vận động, chuyển hoá lẫn nhau, là nguồn gốc, nguyên nhân, kết quả của nhau.