Đề cương ôn tập học kì I môn Ngữ văn 7 - TrườngTHCS Quỳnh Ngọc

Nội dung text: Đề cương ôn tập học kì I môn Ngữ văn 7 - TrườngTHCS Quỳnh Ngọc

1. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP NGÖÕ VAÊN 7 HOÏC KÌ I A/ Vaên baûn * HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc phÇn v¨n b¶n: 1/ V¨n b¶n nhËt dông: 1. Cæng tr­êng më ra- LÝ Lan 2. MÑ t«i- Et-m«n -®« ®¬ A-mi-xi 3. Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª- Kh¸nh Hoµi 2/ Ca dao- d©n ca: 1. Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh c¶m gia ®×nh 2. Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc, con ng­êi 3. Nh÷ng c©u h¸t than th©n 4. nh÷ng c©u h¸t ch©m biÕm 3/ V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam: 1. S«ng nói n­íc Nam (Nam quèc s¬n hµ)- LÝ Th­êng KiÖt (?) 2. Phß gi¸ vÒ kinh (Tông gi¸ hoµn kinh s­)- TrÇn Quang Kh¶i 3. Buæi chiÒu ®øng ë Phñ Thiªn Tr­êng tr«ng ra (TT v·n väng)- TrÇn Nh©n T«ng 4. Bµi ca C«n S¬n (TrÝch: C«n S¬n Ca)- NguyÔn Tr·i 5. Sau phót chia li (TrÝch: Chinh phô ng©m khóc)- §oµn ThÞ §iÓm (dÞch ?) 6. B¸nh tr«i n­íc- Hå Xu©n H­¬ng 7. Qua §Ìo Ngang- Bµ HuyÖn Thanh Quan 8. B¹n ®Õn ch¬i nhµ- NguyÔn KhuyÕn 4/ V¨n häc trông ®¹i Trung Quèc: 1. Xa ng¾m th¸c nói L­ (Väng L­ s¬n béc bè)- LÝ B¹ch 2. C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh (TÜnh d¹ tø)- LÝ B¹ch 3. NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª (Håi h­¬ng ngÉu th­)- H¹ Tri Ch­¬ng 4. Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸ (Mao èc vÞ thu phong së pha ca)- §ç Phñ 5/ V¨n häc hiÖn ®¹i ViÖt Nam: 1. C¶nh khuya- Hå ChÝ Minh 2. R»m th¸ng giªng (Nguyªn tiªu)- Hå ChÝ Minh 3. TiÕng gµ tr­a- Xu©n Quúnh 6/ Tuú bót, bót kÝ: 1. Mét thø quµ cña lóa non: Cèm- Th¹ch Lam 2. Mïa xu©n cña t«i- Vò B»ng 3. Sµi Gßn t«i yªu- Minh H­¬ng TT Teân vaên Taùc Noäi dung chính Ngheä thuaät Ýù nghóa baûn giaû 1 Coång Lí lan Tình caûm saâu - Löïa choïn hình Vaên baûn theå hieän tröôøng môû naëng cuûa cha meï, thöùc töï baïch nhö taám lòng, tình ra gia ñình vôùi con nhöõng doøng nhaät cảm cuûa ngöôøi caùi, yù nghóa lôùn kí cuûa meï. meï ñoái vôùi con, lao cuûa nhaø - Söû duïng ngoân ñoàng thôøi neâu leân tröôøng ñoái vôùi ngöõ bieåu caûm. vai troø to lôùn cuûa cuoäc ñôøi moãi con nhaø tröôøng ñoái ngöôøi, nhaát laø ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa 1
2. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc vôùi tuoåi thieáu moãi con ngöôøi nieân, nhi ñoàng. 02 Meï toâi E.A- Nhöõng tình caûm - Saùng taïo hoaøn - Ngöôøi meï coù vai mi- xi thieâng lieâng, ñeïp caûnh xaûy ra caâu troø quan troïng ñeõ cuûa cha meï chuyeän. trong gia ñình. ñoái vôùi con caùi. - Loàng trong - Tình yeâu chuyeän moät böùc thöông, kính thö. troïng cha meï laø - Bieåu caûm tröïc tình caûm thieâng tieáp. lieâng nhaát ñoái vôùi moãi con ngöôøi. 03 Cuoäc chia Khaùnh Ý nghóa cuûa haïnh - Xaây döïng tình - caâu chuyeän cuûa tay cuûa Hoaøi. phuùc gia ñình ñoái huoáng taâm lí. nhöõng ñöùa con , nhöõng con vôùi söï hình thaønh - Löïa choïn ngoâi ngöôøi laøm cha meï buùp beâ. vaø phaùt trieån keå “toâi” laøm cho phaûi suy nghó. nhaân caùch cuûa caâu chuyeän theâm - Treû em caàn treû. chaân thöïc . ñöôïc soáng trong - Lôøi keå töï nhiên maùi aám gia ñình. theo trình töï söï - Moãi ngöôøi phaûi vieäc. bieát giöõ gìn haïnh phuùc gia ñình. TT Vaên baûn Taùc giaû Theå Noäi dung Ngheä thuaät YÙù nghóa thô chính 01 Soâng nuùi Lí Thaát Baøi thô theå - Theå thô thaát -Theå hieän nieàm nöôùc Thöôøng ngoân hieän nieàm tin ngoân töù tuyeät, tin vaøo söùc Nam Kiệt töù vaøo söùc ngaén goïn, suùc maïnh chính tuyeät maïnh chính tích. nghóa. Ñöôøng nghóa cuûa - Doàn neùn caûm - Ñöôïc xem laø luaät daân toäc xuùc trong hình baûn tuyeân ngoân ta.Baøi thô coù thöùc theå hieän ñoäc laäp ñaàu tiên theå xem nhö nghò luaän, cuûa nöôùc ta. laø baûn Tuyeân trình baøy yù ngoân ñoäc laäp kieán. ñaàu tieân cuûa - Gioïng thô nöôùc ta. doõng daïc, huøng hoàn, ñanh theùp. 02 Phoø giaù Traàn Nguõ Haøo khí - Theå thô nguõ - Haøo khí chieán veà kinh Quang ngoân chieán thaéng ngoân coâ ñoïng, thaéng. Khaûi töù vaø khaùt voïng haøm suùc. - Khaùt voïng moät 2
3. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc tuyeät veà moät ñaát - Nhòp thô phuø ñaát nöôùc thaùi Ñöôøng nöôùc thaùi hôïp. bình, thònh trò luaät bình thònh trò - Hình thöùc cuûa daân toäc ta ôû cuûa daân toäc dieãn ñaït coâ ñôøi Traàn. ta ôû thôøi ñuùc, doàn neùn Traàn. caûm xuùc. - Gioïng saûng khoaùi, haân hoan, töï haøo. 06 Baùnh troâi Hoà Thaát Ca ngôïi veû - Vaän duïng - Caûm höùng nöôùc Xuaân ngoân ñeïp hình ñieâu luyeän nhaân ñaïo: ca Höông töù thöùc, phaåm nhöõng quy taéc ngôïi veû ñeïp, tuyeät chaát cuûa thô Ñöôøng. phaåm chaát cuûa Ñöôøng ngöôøi phuï nöõ -Söû duïng ngoân ngöôøi phuï nöõ. luaät VN. ngöõ bình dò, - Caûm thoâng saâu -Toá caùo gaàn guõi vôùi lôøi saéc ñoái vôùi thaân XHPK. aên tieáng noùi phaän chìm noåi haøng ngaøy vôùi cuûa họ. thaønh ngöõ, moâ típ daân gian. - Xaây döïng hình aûnh nhieàu taàng nghóa. 07 Qua Ñeøo Baø Thaát Baøi thô theå - Vaän duïng - Taâm traïng coâ Ngang Huyeän ngoân hieän taâm ñieâu luyeän theå ñôn, thaàm laëng. Thanh baùt cuù traïng coâ ñôn thô Ñöôøng. - Noãi nieàm hoaøi Quan Ñöôøng thaàm laëng, - Buùt phaùp taû cổ của nhà thơ luaät noãi nieàm caûnh nguï tình. trước cảnh vật hoaøi coå cuûa - Saùng taïo đèo ngang. nhaø thô. trong vieäc duøng töø laùy. - Söû duïng ngheä thuaät ñoái hieäu quaû. 08 Baïn ñeán Nguyeãn Thaát Baøi thô theå - Saùng taïo - Theå hieän quan chôi nhaø Khuyeán ngoân hieän moät quan trong vieäc taïo nieäm veà tình baùt cuù nieäm veà tình döïng tình baïn, quan nieäm Ñöôøng baïn. huoáng. ñoù coù giaù trò raát luaät - Vaän duïng lôùn trong moïi ngoân ngöõ, theå thôøi ñaïi. loaïi ñieâu 3
4. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc luyeän. 10 Caûm nghó Thaát Noãi loøng nhôù - Xaây döïng - Noãi loøng ñoái trong ngoân queâ höông da hình aûnh gaàn vôùi queâ höông ñeâm töù dieát cuûa taùc guõi, ngoân ngöõ da dieát, saâu thanh tónh tuyeät giaû trong töï nhieân, bình naëng trong taâm Ñöôøng ñeâm traêng dò. hoàn, tình caûm, luaät nôi ñaát khaùch - Söû duïng bieän ngöôøi xa queâ. queâ ngöôøi. phaùp ñoái ngöõ ôû caâu 3,4 11 Ngaãn Haï Tri Thaát Tình yeâu queâ - Söû duïng caùc Tình queâ höông nhieân Chöông ngoân höông beàn yeáu toá töï söï. laø moät tronh vieát nhaân töù chaët, chôït - Caáu truùc ñoäc nhöõng tình caûm buoåi môùi tuyeät nhoùi leân ñaùo. laâu bền vaø veà queâ Ñöôøng trong moät - Söû duïng bieän thieâng lieâng luaät tình huoáng phaùp tieåu ñoái nhaát cuûa con ngaãu nhieân, hieäu quaû. ngöôøi. ñöôïc ghi laïi - Coù gioïng moät caùch ñieäu bi haøi theå hoùm hænh. hieän ôû hai caâu cuoái. 13 - Raèm Hoà Chí Thaát Caûnh traêng Thể thơ thất Sự gắn bó, hòa thaùng Minh ngoân röøng Vieät ngôn tứ tuyệt . hợp giữa thiên gieâng. töù Baéc soáng Hình ảnh thơ nhiên và con lung linh, kì ảo. người Hồ Chí tuyeät ñoäng. Con Sử dụng phép Minh. Ñöôøng ngöôøi hoøa so sánh, điệp luaät hôïp vôùi thieân từ. nhieân, canh caùnh noãi loøng lo cho nöôùc, cho caùch maïng -Thể hiện -Thể thơ thất Vẻ đẹp tâm hồn 14. -Caûnh tình cảm với ngôn tứ tuyệt. nhà thơ – chiến khuya thiên nhiên, -Sử dụng điệp sĩ Hồ chí Minh tâm hồn nhạy từ có hiệu quả. trước vẻ đẹp của cảm, lòng yêu -Lựa chọn từ thiên nhiên Việt nước sâu sắc ngữ gợi hình, Bắc ở giai đoạn và phong thái biểu cảm. đầu kháng chiến ung dung lạc chống Pháp còn quan của Bác nhiều gian khổ. Hồ. 15 Tieáng gaø Xuaân Thô 5 Tieáng gaø tröa Söû duïng hieäu - Nhöõng kæ nieäm 4
5. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc tröa Quyønh chữ gọi về nhöõng quaû ñieäp ngöõ, veà ngöôøi baø traøn kæ nieäm đẹp ñieäp töø + Vieát ngaäp yeâu đẽ của tuổi theo theå thô 5 thöông laøm cho thơ và tình bà tieáng phuø hôïp ngöôøi chieán só cháu. Tình vôùi vieäc vöøa theâm vöõng böôùc cảm gia đình keå chuyeän vöøa treân ñöôøng ra đã làm sâu sắc hơn tình bieåu loä taâm traän. cảm bà cháu tình. 16 Moät thöù Thaïch Tuøy Phong vò ñaëc - Lôøi vaên trang - Baøi vaên laø söï quaø cuûa Lam buùt saéc ,neùt ñẹp troïng, tinh teá, theå hieän thaønh luùa non: vaên hoaù ñaày caûm xuùc, coâng nhöõng caûm Coám truyền thống giaøu chaát thô. giaùc laéng ñoïng, của Hà Nội - Chon loïc chi tinh teá maø saâu trong moät thöù tieát gôïi nhieàu saéc cuûa Thaïch quaø ñoäc ñaùo lieân töôûng, kæ Lam veà vaên hoaù vaø giaûn dò: nieäm. vaø loái soáng cuûa cốm. - Saùng taïo ngöôøi Haø Noäi. trong lôøi vaên xen keå vaø taû chaäm raõi, ngaåm nghó, mang naëng tính chaát taâm tình, nhaéc nhôû nheï nhaøng. Ca dao dân ca: 1. Học thuộc khái niệm ca dao dân ca. - Ca dao dân ca là những khái niệm tương đương, chỉ các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người. + Dân ca là những sáng tác kết hợp lời và nhạc. + Ca dao là lời thơ của dân gian. NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH. (Bài 1, 4) Baøi 1: Söû duïng loái noùi so saùnh ñeå noùi leân coâng lao trôøi bieån cuûa cha meï ñoái vôùi con vaø boån phaän traùch nhieäm cuûa keû laøm con tröôùc coâng lao to lôùn aáy Baøi 4: Laø tieáng haùt veà tình caûm anh em ruoät thòt. Qua ñoù nhaéc nhôû anh em phaûi bieát ñoaøn keát, hoøa thuaän. Nội dung: Tình caûm ñoái vôùi oâng baø, cha meï ñoái vôùi con chaùu luoân laø nhöõng tình caûm saâu naëng, thieâng lieâng nhaát trong ñôøi soáng moãi ngöôøi. 5
6. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc Ngheä thuaät: -Söû duïng bieän phaùp so saùnh, aån duï, ñoái xöùng, taêng caáp.. - Coù gioïng ñieäu ngoït ngaøo. - Dieãn taû tình caûm qua nhöõng moâ típ. - Söû duïng theå thô luïc baùt vaø luïc baùt bieán theå NHÖÕNG CAÂU HAÙT VEÀ TÌNH YEÂU QUEÂ HÖÔNG, ÑAÁT NÖÔÙC, CON NGÖÔØI (BÀI 1 VÀ 4) Baøi 1: -Ñaây laø moät hình thöùc ñeå trai gaùi thöû taøi nhau, ño ñoä hieåu bieát kieán thöùc ñòa lí, lòch söû =>Ñaây cuõng laø cô sôû ñeå hoï baøy toû tình caûm voùi nhau Baøi 4: Nhöõng doøng thô khaùc vôùi doøng thô bình thöôøng, keùo daøi 12 tieáng gôïi leân söï daøi roäng, to lôùn cuûa caùnh ñoàng -Hình aûnh coâ gaùi:Neùt treû trung ñaày söùc soáng -Ñaây laø lôøi cuûa chaøng trai ca ngôïi caùnh ñoàng ca ngôïi veû ñeïp cuûa coâ gaùi Toång keát: -Nội dung :ca dao boài ñaép theâm tình caûm cao ñeïp cuûa con ngöôøi ñoái vôùi queâ höông, ñaát nöôùc. -Nghệ thuật :-Söû duïng keát caáu lôøi hoûi daùp, lôøi chaøo môøi, lôøi nhaén göûi thöôøng gôïi nhieàu hôn taû. - Coù gioïng ñieäu tha thieát, töï haøo. - Caáu töù ña daïng, ñoäc ñaùo. - Söû duïng theå thô luïc baùt bieán theå. NHÖÕNG CAÂU HAÙT THAN THAÂN (BÀI 2 VÀ 3) Baøi 2: a.Thöông thay: Laø tieáng than bieåu hieän söï thöông caûm, xoùt xa ôû möùc ñoä cao. b. Thöông thay laëp laïi 4 laàn: Toâ ñaäm noãi thöông caûm xoùt xa cho cuoäc ñôøi cay ñaéng cuûa ngöôøi daân thöôøng Nghóa cuûa caùc hình aûnh aån duï -Con taèm: Thaân phaän suoát ñôøi bò keû khaùc boøn ruùt söùc löïc. -Luõ kieán: Noãi khoå chung cuûa ngöõng thaân phaän nhoû nhen. -Con haïc: Cuoäc ñôøi phieâu baït laän ñaän cuûa ngöôøi lao ñoäng trong xaõ hoäi cuõ. -Con cuoác: Thöông cho thaân phaän thaáp coå beù hoïng, khoâng ñöôïc leõ coâng baèng naøo soi toû. Baøi 3: -Noùi veà thaân phaän noãi khoå ñau cuûa ngöôøi phuï nöõ trong xaõ hoäi cuõ. Noãi khoå lôùn nhaát laø phuï thuoäc vaøo ngöôøi khaùc, khoâng ñöôïc quyeàn quyeát ñònh baát cöù caùi gì. Nội dung: Đều nói về thân phận con người trong xã hội cũ, vừa là than thân, vừa mang ý nghĩa phản kháng. 6
7. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc Ngheä thuaät : - Söû duïng caùc caùch noùi: thaân coø, thaân em, con coø, thaân phaän - Söû duïng caùc thaønh ngöõ: leân thaùc xuoáng gheành, gioù daäp soùng doài - Söû duïng caùc so saùnh, aån duï, nhaân hoùa, töôïng tröng, phoùng ñaïi, ñieäp töø ngöõ * YÙ nghóa: Moät khía caïnh laøm neân giaù trò cuûa ca dao laø theå hieän tinh thaàn nhaân ñaïo, caûm thoâng, chia seûvôùi nhöõng con ngöôøi gaëp caûnh ngoä ñaéng cay, khoå cöïc. NHÖÕNG CAÂU HAÙT CHAÂM BIEÁM (BÀI 1 VÀ 2) 1.Baøi 1: Chaân dung “Chuù toâi”: Nghieän röôïu cheø, hay nguû tröa =>Baøi ca dao duøng hình thöùc noùi ngöôïc ñeå chaâm bieám nhaân vaät “Chuù toâi” -YÙ nghóa hai caâu ñaàu: +Coâ yeám ñaøo> Chaøng trai khoâng xöùng ñaùng vôùi coâ gaùi =>Baøi ca dao cheá gieãu haïng ngöôøi nghieän ngaäp vaø löôøi bieáng. -Baøi 2: Nhaïi lôøi thaày boùi noùi vôùi ngöôøi ñi xem boùi +Lôøi noùi khaúng ñònh nhö ñinh ñoùng coät nhöng trôû thaønh voâ nghóa vì nhöõng lôøi ñoù laø moät söï thaät hieån nhieân. =>Baøi ca dao nhaèm chaâm bieám nhöõng keû haønh ngheà meâ tín dò ñoan, doát naùt. 1.Noäi dung: Pheâ phaùn nhöõng thoùi hö, taät xaáu cuûa con ngöôøi. 2.Ngheä thuaät: Chaâm bieám, so saùnh V¨n học trung đại Việt Nam: S«ng nói n­íc nam - LÝ Th­êng KiÖt?- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: - Ch­a râ lµ ai - Nh÷ng lÝ do kh¼ng ®Þnh bµi th¬ cña LÝ Th­êng KiÖt: II/ V¨n b¶n: - ThÓ th¬: TNTT, vÇn cuèi c©u 1,2,4 - §¹i ý: Bµi th¬ nãi lªn niÒm tù hµo vÒ chñ quyÒn cña d©n téc, nªu cao ý thøc tù lùc tù c­êng chèng giÆc cña nh©n d©n ta. - Bµi th¬ ®­îc coi lµ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ®Çu tiªn cña nc ta. V¨n b¶n Phß gi¸ vÒ kinh ( Tông gi¸ hoµn kinh s­) - TrÇn Quang Kh¶i- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: - TrÇn Quang Kh¶i: (1241- 1294) lµ con th­ 3 cña vua TrÇn Th¸i T«ng, «ng ®­îc phong lµ th­îng t­íng vµ cã c«ng lín trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc M«ng- Nguyªn. - ¤ng cã nhiÒu bµi th¬ hay. 7
8. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc II/ V¨n b¶n: - Hoµn c¶nh st: Bµi th¬ ®­îc lµm khi «ng ®i ®ãn th¸i th­îng hoµng TrÇn Th¸nh T«ng vµ vua TrÇn Nh©n T«ng vÒ Th¨ng Long sau chiÕn th¾ng Ch­¬ng D­¬ng vµ Hµm Tö n¨m 1285. - ThÓ th¬:Ngò ng«n tø tuyÖt, vÇn cuèi c©u 2,4 V¨n b¶n: Buæi chiÒu ®øng ë phñ thiªn tr­êng tr«ng ra ( Hd§T) ( Thiªn tr­êng v·n väng) - TrÇn Nh©n T«ng- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: - TrÇn Nh©n T«ng (1258-1308), tªn thËt lµ TrÇn Kh©m, con tr­ëng cña vua TrÇn Th¸nh T«ng, lµ 1 «ng vua yªu nc, anh hïng, khoan dung, nh©n ¸i vµ lµ 1 thi sÜ cña nc §¹i ViÖt tk XIII. ¤ng lµ ng­êi cã c«ng l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc M«ng- Nguyªn. Cuèi ®êi «ng vÒ tu ë chïa Yªn Tö, lµ vÞ tæ thø nhÊt cña dßng thiÒn Tróc L©m Yªn Tö. II/ V¨n b¶n: - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: khi t¸c gi¶ vÒ quª cò ë Thiªn Tr­êng. - ThÓ th¬: TNTT, vÇn cuèi c©u 1,2,4. - Bµi th¬ t¶ c¶nh th«n xãm, ®ång quª ë vïng Thiªn Tr­êng. Qua ®ã béc lé t/y, g¾n bã víi qh cña tg. - Gîi ý t×m hiÓu: + Hai c©u ®Çu: lµ bøc tranh c¶nh th«n xãm trong buæi chiÒu tµ. Bèn ch÷ "th«n hËu th«n tiÒn" vµ 4 ch÷ "b¸n v« b¸n h÷u" liªn kÕt ®«i t¹o nªn sù c©n xøng hµi hoµ vÒ ng«n ng÷ gîi nªn c¶nh th«n xãm nèi tiÕp, ®«ng ®óc. Trong bãng chiÒu nh¹t nhoµ phñ mê khãi nh¹t th× c¶nh th«n xãm trë nªn m¬ mµng mªnh mang. ChØ b»ng vµi nÐt tg ®· lµm hiÖn lªn kh«ng gian c¶nh lµng quª trong buæi chiÒu tµ thËt yªn tÜnh, ªm ®Òm, nªn th¬. Tg ®ang th¶ hån m×nh vµo c¶nh vËt, ®ang ®øng lÆng m×nh ®Ó ng¾m c¶nh qh. + Hai c©u cuèi lµ bøc tranh c¶nh c¸nh ®ång trong buæi chiÒu tµ. Tg ®· chän 2 h/a tiªu biÓu cña lµng quª lµ ®µn tr©u vÒ xãm vµ c¸nh cß liÖng xuèng ®ång. 2 h/a t­îng tr­ng cho c¶nh ®ång quª thanh b×nh, yªn ¶. Ng«n ng÷, h×nh t­îng th¬ giµu h/a, ®Çy ©m thanh. Bót ph¸p lÊy ®éng t¶ tÜnh: t¶ ©m thanh tiÕng s¸o cña trÎ môc ®ång ®Ó gîi nªn bøc tranh c¶nh ®ång quª yªn ¶, thanh b×nh. Chøng tá TNT lµ vÞ vua cã t×nh quª Êm ¸p, hån quª chan hoµ, d¹ dµo bëi nhµ th¬ kh«ng nãi ®Õn c¶nh lÇu son g¸c tÝa, cung vµng bÖ ngäc mµ nãi ®Õn c¶nh s¾c TN, c¶nh vËt lµng quª. Ng­êi ®äc cµng c¶m phôc TNT- vÞ vua yªu TN, yªu qh, ®Êt nc. V¨n b¶n: bµi ca C«n S¬n ( TrÝch: C«n S¬n ca) - NguyÔn Tr·i- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: - NT (1380-1442), hiÖu lµ øc Trai, con cña tiÕn sÜ NguyÔn Phi Khanh, ch¸u ngo¹i cña quan t­ ®å TrÇn Nguyªn §¸n. ¤ng tham gia khëi nghÜa Lam S¬n chèng giÆc Minh, «ng ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi 1980. - T¸c phÈm lín B×nh Ng« §¹i C¸o, øc Trai thi tËp, Quèc ©m thi tËp, Qu©n trung tõ mÖnh tËp. 8
9. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc II/ V¨n b¶n: - Lµ 1 ®o¹n trÝch trong "C«n S¬n Ca"- trÝch trong "øc Trai thi tËp", ®­îc s¸ng t¸c khi «ng vÒ sèng Èn dËt ë C«n S¬n. "C«n S¬n ca" nguyªn b¶n ch÷ H¸n cã 36 c©u, ng¾n nhÊt lµ 4 ch÷, dµi nhÊt lµ 10 ch÷, phÇn lín lµ nh÷ng c©u 5 ch÷ vµ 7 ch÷. - B¶n dÞch lµ th¬ lôc b¸t. - Néi dung chÝnh: §o¹n trÝch miªu t¶ vÎ ®Ñp h÷u t×nh cña TN CS vµ thÓ hiÖn niÒm yªu thÝch, say mª cña NguyÔn Tr·i ®­îc giao hoµ víi TN. Qua ®ã béc lé t©m tr¹ng thÕ sù, triÕt lÝ nh©n sinh cña cuéc ®êi. V¨n b¶n: B¸nh tr«i n­íc -Hå Xu©n H­¬ng- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: - Ch­a râ n¨m sinh, n¨m mÊt, lai lÞch. Cã ý kiÕn cho r»ng bµ lµ con Hå Phi DiÔn, quª ë lµng Quúnh §«i- NghÖ An, mÑ lµ ng­êi hä Hµ quª ë B¾c Ninh. Bµ lµ ng­êi ®Êt B¾c, sèng ë ph­êng Kh¸n Xu©n quËn T©y Hå HN. - Bµ ®­îc mÖnh danh lµ bµ chóa th¬ N«m, th¬ bµ hiÖn cßn kho¶ng 50 bµi. II/ V¨n b¶n:- ThÓ th¬: TNTT - §Ò tµi: vÞnh vËt - lµ bµi th¬ N«m næi tiÕng mang tÝnh ®a nghÜa. Bµi th¬ kh«ng chØ giíi thiÖu miªu t¶ chiÕc b¸nh tr«i mµ qua ®ã béc lé vÎ ®Ñp, phÈm chÊt trong tr¾ng, son s¾t cña ng­êi phô n÷. V¨n b¶n: Sau phót chia li (TrÝch: Chinh phô ng©m khóc) - §oµn ThÞ §iÓm- dÞch? * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, dÞch gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶, dÞch gi¶: - TG b¶n ch÷ H¸n lµ §Æng TrÇn C«n- sèng ë tk 8, thêi «ng sèng v¾ng bãng ngo¹i x©m nh­ng b¾t ®Çu cã nh÷ng cuéc ®Êu tranh cña n«ng d©n, triÒu ®×nh b¾t lÝnh ®i ®µn ¸p cuéc khëi nghÜa. - DÞch gi¶ §oµn ThÞ §iÓm, cã ý kiÕn cho r»ng lµ cña Phan Huy Ých II/ V¨n b¶n: - "CPNK" gåm 470 c©u th¬ dµi ng¾n kh¸c nhau. Tªn tp lµ khóc ng©m cña ng­êi vî tiÔn chång ra trËn. - B¶n dÞch lµ thÓ th¬ Song thÊt lôc b¸t - PTB§ chÝnh: BC - §¹i ý: ThÓ hiÖn mét c¸ch c¶m ®éng t©m tr¹ng c« ®¬n, nçi sÇu chia li cña ng­êi chinh phô ngay sau khi tiÔn chång ra trËn V¨n b¶n: Qua ®Ìo ngang - -Bµ HuyÖn Thanh Quan- * Yªu cÇu HS nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶; ®äc thuéc lßng bµi th¬ vµ tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ND, NT bµi th¬. I/ T¸c gi¶: Tªn thËt lµ NguyÔn ThÞ Hinh, sèng ë tk 19. Chång lµ L­u Nghi lµm quan tri huyÖn Thanh Quan- tØnh Th¸i B×nh, Bµ lµ mét trong sè nh÷ng n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã. Th¬ 9
10. Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 Học kì I- TrườngTHCS Quỳnh Ngọc bµ hiÖn cßn 6 bµi ®­êng luËt Qua §Ìo Ngang, ChiÒu h«m nhí nhµ, Chïa TrÊn B¾c, Tøc c¶nh chiÒu thu, Th¨ng Long thµnh hoµi cæ, Ch¬i §µi Kh¸n Xu©n TrÊn Vâ. II/ VB: - Bµi th¬ viÕt b»ng ch÷ N«m. - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt, vÇn cuèi c©u 1,2,4,6,8 - Bè côc 4 phÇn: ®Ò, thùc, luËn, kÕt - Hoµn c¶nh st: Bµi th¬ ®­îc lµm trªn ®­êng bµ ®i tõ B¾c Hµ vµo HuÕ nhËm chøc cung trung gi¸o tËp, tíi qua §Ìo Ngang, tøc c¶nh sinh t×nh bµ ®· st ra bµi th¬ nµy. V¨n b¶n: B¹n ®Õn ch¬i nhµ -NguyÔn KhuyÕn- I. Đôi nét về tác phẩm Bạn đến chơi nhà 1. Hoàn cảnh ra đời Bài thơ được sáng tác trong thời gian Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn ở Yên Đổ 2. Bố cục (3 phần) - Phần 1 (câu đầu): Cảm xúc khi bạn tới chơi nhà - Phần 2 (6 câu thơ tiếp theo): Hoàn cảnh nhà thơ khi bạn đến chơi nhà - Phần 3 (câu cuối): Tình cảm thắm thiết của tác giả với bạn 3. Giá trị nội dung Bài thơ ca ngợi tình bạn chân thành thắm thiết, đậm đà, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã của tác giả 4. Giá trị nghệ thuật - Tạo tình huống bất ngờ, thú vị - Giọng thơ chất phác, hồn nhiên, ẩn sau câu chữ là ánh mắt lấp lánh cùng nụ cười hồn hậu, ấm áp, chân tình của nhà thơ - Sự kết hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ bác học Thơ hiện đại Việt Nam: Văn bản: CẢNH KHUYA- HỒ CHÍ MINH I. Tác giả Hồ Chí Minh - Hồ Chí Minh (1890-1969), quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An - Người là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam, người đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh và giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dụng chủ nghĩa xã hội 10