Hệ thống kiến thức môn Lịch sử 8 - Năm học 2019-2020 - Đặng Thị Bé

Nội dung text: Hệ thống kiến thức môn Lịch sử 8 - Năm học 2019-2020 - Đặng Thị Bé

1. PGD Huyện Quỳnh Phụ Trường TH-THCS Quỳnh Bảo HỆ THỐNG KIẾN THỨC MÔN SỬ 8 NĂM HỌC 2019-2020 I.KIẾN THỨC TRỌNG TÂM NỘI DUNG 1 : CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP I. CHUYÊN CHÍNH DÂN CHỦ GIA CÔ BANH - Sau khi lật đổ phái Gi rông đanh,phái Gia-cô-banh được sự ủng hộ của nhân dân lên nắm chính quyền, thiết lập nền chuyên chính dân chủ do Rô-be-spie đứng đầu và đề ra những biện pháp: + Kiên quyết trừng trị bọn phản cách mạng; +Giải quyết những yêu cầu về ruộng đất cho nông dân; +Trưng thu lúa mì, quy định giá bán một số mặt hàng thiết yếu cho dân nghèo ; +Quy định mức lương tối đa cho công nhân... - 26/6/1794, liên minh chống Pháp bị đánh bại. Tuy nhiên, sau đó nội bộ phái Gia cô banh bị chia rẽ. - Ngày 27/7/1794, tư sản phản cách mạng đảo chính. - Ngày 28/7/1794, Rô pes pi e bị xử tử * NHẬN XÉT: Là những biện pháp tiến bộ đem lại quyền lợi cơ bản cho nhân dân ; Có tác dụng động viên, tập hợp, khởi dậy và phát huy sức mạnh của quần chúng trong việc chống ngoại xâm, nội phản II. Ý NGHĨA LỊCH SỬ CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP - Lật đổ chế độ phong kiến đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền ; - Chế độ phong kiến bị lung lay ở Châu Âu ; Mở ra thời đại thắng lợi của tư bản trên thế giới - Tuy cách mạng tư sản Pháp được xem là cuộc cách mạng triệt để nhưng vẫn còn một số hạn chế: Chưa đáp ứng quyền lợi của nhân dân ; Chưa giải quyết triệt để vấn đề ruộng đất , Chưa xóa bỏ chế độ phong kiến NỘI DUNG 2: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở ANH : Từ những năm 60 cúa thế kỉ XVIII, máy móc được phát minh và sử dụng lần đầu tiên ở Anh + Năm 1764, máy kéo sợi Gien-ni ra đời nâng cao năng suất lao động + Năm 1769 máy kéo sợi chạy bằng sức nước + Năm 1785 máy dệt chạy bằng sức nước, nâng cao năng suất lao động - Đặc biệt năm 1784, Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước, thúc đẩy nhiều ngành kinh tế khác ra đời như ngành dệt, luyện kim, khai mỏ, - Do nhu cầu vận chuyển, máy móc được sử dụng trong giao thông vận tải có tàu thủy, tàu hỏa chạy bằng hơi nước...
2. - > Nhờ CMCN, Anh sớm chuyển biến từ sản xuất nhỏ thủ công sang sản xuất lớn bằng máy móc. Từ 1 nước Nông nghiệp Anh trở thành nước Công nghiệp phát triển nhất TG , là “công xưởng” của TG NỘI DUNG 3: CUỘC KHỞI NGHĨA NGÀY 18/3/1871 - Nguyên nhân: Mâu thuẩn giữa chính phủ tư sản (Véc-xai) và nhân dân ngày càng gay gắt - Diễn biến: + 18/3/1871, Chi-e cho quân đánh úp đồi Mông -mác (Bắc Pari) nhưng thất bại. Binh lính quay sang ủng hộ nhân dân. Nhân dân nhanh chóng làm chủ Pari và đảm nhiệm vai trò chính phủ lâm thời + 26/3/1871, nhân dân Pa-ri tiến hành bầu cử Hội đồng công xã theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Ngay sau đó, công xã Pa-ri ra đời -Ý nghĩa: là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới NỘI DUNG 4: CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP 1. Anh: • Kinh tế: + Anh mất dần vị trí hàng đầu, tụt xuống hàng thứ 3 trên thế giới + Nguyên nhân: Do máy móc lạc hậu, Anh chỉ chú trọng đầu tư vào thuộc địa + Tuy nhiên Anh vẫn dẫn đầu về xuất khẩu tư bản, thương mại và thuộc địa để đầu tư khai thác + Nhiều công ti độc quyền về công nghiệp và tài chính ra đời chi phối toàn bộ nền kinh tế • Chính trị: Là nước quân chủ lập hiến, hai đảng Bảo thủ và Tự do thay nhau cầm quyền, bảo vệ quyền lợi cho giai cấp tư sản • Đối ngoại: đẩy mạnh xâm lược thuộc địa và có nhiều thuộc địa nhất thế giới • Anh là nước chủ nghĩa đế quốc thực dân 2. Pháp: • Kinh tế: + Pháp tụt xuống đứng hàng thứ 4 + Nguyên nhân: do Pháp thất bại trong chiến tranh Pháp – Phổ, phải bồi thường chiến phí cho Phổ. + Tuy nhiên Pháp vẫn là nước phát triển mạnh nhất là ngành khai mỏ, đường sắt, luyện kim, chế tạo ô tô.. + Nhiều công ti độc quyền ra đời chi phối nền kinh tế nước Pháp, đặc biệt trong ngành ngân hàng. Pháp cho các nước tư bản chậm tiến vay với lãi suất cao • Pháp là nước chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi • Chính trị: Sau năm 1870 nền cộng hòa thứ ba được thành lập đã thi hành chính sách đàn áp nhân dân • Đối ngoại: Tích cực xâm lược thuộc địa, nhiều thuộc đại thứ 2 thế giới. NỘI DUNG 5: Cách mạng Nga 1905 - 1907
3. - Nguyên nhân: Nga lâm vào tình trạng khủng hoảng : nạn thất nghiệp tăng, tiền lương giảm, điều kiện lao động tồi tệ... ; Nhân dân chán ghét chế độ Nga hoàng ; Nga hoàng đẩy nước Nga vào cuộc chiến tranh với Nhật - Diễn biến: + Đầu 1905, 14 vạn công nhân Pê téc bua biểu tình nhưng bị đàn áp đẫm máu -> nổi dậy khởi nghĩa + Đầu 1905, nông dân nhiều vùng nổi dậy phá dinh cơ của địa chủ phong kiến, lấy của người giàu chia cho người nghèo + 6/1905, binh lính trên chiến hạm Pô-tem-kin cũng khởi nghĩa + 12/1905 đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xco-va kéo khiến chính phủ Nga hoàng lo sợ. Sau đó phong trào vẫn tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi đến năm 1907 mới tạm dừng -Kết quả - Ý nghĩa: Tuy thất bại nhưng nó làm lung lay nền thống trị cúa địa chủ tư sản ; Là bước chuẩn bị cần thiết cho cuộc cách mạng tháng Mười Nga; Cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới -Nguyên nhân thất bại: Do lực lượng quá chênh lệch -> Tính chất: Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới, đánh đổ phong kiến do giai cấp vô sản lãnh đạo. NỘI DUNG 6: DUY TÂN MINH TRỊ : + Chế độ phong kiến Nhật Bản khủng hoảng + Các nước phương Tây tìm cách xâm lược. + Năm 1968, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hành các cải cách tiến bộ + Về kinh tế: thống nhất tiền tệ, xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến, tăng cường phát triển kinh tế tư bản ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đương sá, cầu cống + Về chính trị - xã hội: bãi bỏ chế độ nông nô, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm quyền + Về giáo dục: thi hành chính sách giáo dục bắt buộc., chú trọng nội dung khoa học kĩ thuật, cử học sinh ưu tú đi du học phương Tây + Về quân sự: được tổ chức, huấn luyện theo kiểu phương Tây, thực hiện chế đọ nghĩa vụ quân sự, phát triển kinh tế quốc phòng => Tác dụng: Đưa Nhật Bản phát triển thành nước tư bản, - Ý nghĩa: Cuộc Duy Tân Minh Trị đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ; thoát khỏi sự xâm lược của đế quốc phương Tây
4. -Tính chất: Cuộc Duy Tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản vì:Lật đổ chế độ phong kiến, đưa qúy tộc tư sản hóa lên nắp chính quyền; Những cải cách mang tính chất tư sản rõ rệt (đều học tập theo Phương Tây) - Cuộc Duy Tân Minh Trị tiến hành thuận lợi, vì: Thiên Hoàng người đứng đầu nhà nước thực hiện; Được sự ủng hộ của nhân dân. NỘI DUNG 7: LIÊN XÔ XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI - Khó khăn: sau 7 năm chiến tranh đã tàn phá nặng nề đất nước. Các thế lực phản cách mạng chống phá điên cuồng - Thuận lợi: nước Nga Xô viết bước vào thời kì hòa bình, nhân dân nắm chính quyền - Năm 1921, Lê-nin thực hiện chính sách Kinh tế mới do với nội dung: + Thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng chế độ thu thuế + Thực hiện tự do buôn bán + Cho phép tư nhân mở các xí nghiệp nhỏ... ->Kết quả: kinh tế được phục hồi và phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện - Năm 1922, Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) được thành lập gồm: Nga, U-crai-na, Bê-lô-rút-xi-a và ngoại Cáp-ca-dơ (sau này là 15 nước) nhằm giúp đỡ lẫn nhau giữa các nước trong Liên bang Xô viết NỘI DUNG 8: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ II -CTTG II kết thúc với sự thất bại hoàn toàn của các nước phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản. Khối đồng minh Liên Xô, Mĩ, Anh chiến thắng -CTTG II là cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất và tàn phá nặng nề nhất trong lịch sử loài người (60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật và những thiệt hại vật chất khổng lồ) -Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới II. HỆ THỐNG CÂU HỎI Câu 1: Trình bày nội dung, ý nghĩa cuộc Duy Tân Minh Trị ở Nhật Bản năm 1868. Vì sao khẳng định cuộc Duy Tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không triệt để? Câu 2: Tại sao nói Công xã Pari là nhà nước kiểu mới? Em hãy rút ra bài học sau thất bại của Công xã ? Câu 4: Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917? Vì sao nói đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới? Câu 5: Nguyên nhân, thời gian, hậu quả, tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 Câu 6: Nêu những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918-1939) Câu 7: Vì sao ở nước Nga sau cách mạng tháng 2- 1917 lại tồn tại song song hai chính quyền? Đảng Bôn-sê-vích Nga, Lê-nin, nhân dân Nga làm gì để giải quyết tồn tại đó?
5. Câu 8: Trình bày những nguyên nhân các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX trở thành đối tượng xâm lược của thực dân phương Tây? Câu 9: Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) Câu 10: Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và những hậu quả. Câu 11: Nêu nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ hai? Nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai có điểm gì giống và khác nhau? III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI Câu 1: Trình bày nội dung, ý nghĩa cuộc Duy Tân Minh Trị ở Nhật Bản năm 1868. Vì sao khẳng định cuộc Duy Tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không triệt để? *Hoàn cảnh - Cuối thế kỉ XIX, tư bản phương Tây nhòm ngó, can thiệp vào Nhật Bản. Chế độ phong kiến khủng hoảng nghiêm trọng. Đặt ra yêu cầu phải cải cách đất nước. - Tháng 1/1868, Thiên Hoàng Minh Trị đã tiến hành cải cách nhằm đưa Nhật bản thoát khỏi trình trạng nghèo nàn lạc hậu. *Nội dung +Về kinh tế:Thống nhất thị trường, tiền tệ, tăng cường phát triển kinh tế tư bản . -Về chính trị: Đưa Qúy tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm quyền, lập c/độ quân chủ lập hiến -Về quân sự: Tổ chức và huấn luyện quân đội theo ph/Tây, thực hiện nghĩa vụ quân sự +Giáo dục:Thi hành giáo dục bắt buộc, cử HS ưu tú đi học, đưa nội dung KHKT vào dạy học.. * Ý nghĩa: - Đưa nhật Bản từ một nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu trở thành nước có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh. -nhật bản trở thành nguy cơ trở thành thuộc địa của các nước tư bản phương Tây. * Giải thích là cuộc cách mạng tư sản không triệt để vì: Mục đích của cuộc Duy Tân là cải cách để mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển Người đề nghị thực hiện cải cách là Nhật Hoàng và quý tộc phong kiến tư sản hóa Kết quả Nhật trở thành nước có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển. Nhưng chưa xóa bỏ hoàn toàn chế độ phong kiến Câu 2: Tại sao nói Công xã Pari là nhà nước kiểu mới? Em hãy rút ra bài học sau thất bại của Công xã ? - Hội đồng công xã gồm 86 đại biểu của công nhân, nông dân, trí thức, nhân dân lao động Pa – ri. - Hội đồng công xã được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. - Các chính sách của công xã đều phục vụ quyền lợi của quần chúng nhân dân. Bài học. - Cách mạng vô sản muốn giành thắng lợi phải có đảng cộng sản lãnh đạo - Phải dùng bạo lực cách mạng đánh đổ hoàn toàn kẻ thù của mình
6. - Xây dựng chuyên chính vô sản Câu 3: Sau chiến tranh thế giới thứ nhất tình hình các nước châu Âu như thế nào? Chứng minh tại sao nền kinh tế của các nước châu Âu lại nhanh chóng được phục hồi như vậy? - Hầu hết các nước châu Âu, kể cả thắng trận và thua trận, đều bị suy sụp về kinh tế (nước Pháp có tới 1,4 triệu người chết, nước Đức với 1,7 triệu người chết và mất toàn bộ thuộc địa...). - Một số quốc gia mới đã ra đời từ sự tan vỡ của đế quốc Áo - Hung và bại trận của nước Đức. - Một cao trào cách mạng đã bùng nổ ở các nước châu Âu, nền thống trị của giai cấp tư sản bị chấn động dữ dội, có nơi khủng hoảng trầm trọng. - Các nước châu Âu nhanh chóng bắt tay vào công cuộc khôi phục kinh tế, củng cố lại nền thống thị của mình - Kết quả, trong những năm 1924 - 1929, các nước tư bản châu Âu trở lại sự ổn định về chính trị, phục hồi và phát triển kinh tế. * Tại vì - Một số nước nhận được tiền bồi thường chiến tranh - Giai cấp tư sản châu Âu tăng cường bóc lột giai cấp công nhân và nhân dân trong nước, đồng thời tăng cường bóc lột nhân dân các nước thuộc địa của mình. Câu 4: Nêu ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917? Vì sao nói đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới? * Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga: - Làm thay đổi hoàn toàn vận mệnh nước Nga. Lần đầu tiên những người lao động lên nắm chính quyền xây dựng chế độ xã hội mới- chế độ xã hội chủ nghĩa trên một đất nước rộng lớn. - Cách mạng tháng Mười đã cổ vũ mạnh mẽ và tạo ra những điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh giải phóng của giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. * Giải thích: Vì đây là lần đầu tiên giai cấp vô sản lãnh đạo cách mạng đánh đổ giai cấp tư bản thành công và thực hiện những chính sách phục vụ quyền lợi cho giai cấp vô sản và nhân dân lao động Câu 5: Nguyên nhân, thời gian, hậu quả, tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 - Nguyên nhân: Do qui luật phát triển không đều, xảy ra mâu thuẫn giữa các Đế quốc. - Thời gian: Từ năm 1929-1933. - Hậu quả: + Tàn phá nặng nề nền kinh tế các nước Tư bản. + Mức sản xuất sụt giảm. + Đời sống công nhân, nhan dân lao động đói khổ. - Tác động: + Các nước Anh, Pháp thực hiện chính sách cải cách kinh tế + Các nước Đức, Y-ta-li-a, Nhật bản tiến hành quá trình Phát-xít hoá đất nước. Câu 6: Nêu những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918-1939)
7. - Sau chiến tranh thế giới thứ I phong trào độc lập dân tộc diễn ra sôi nổi: Phong trào lên cao và lan rộng như ở Đông bắc Á, Đông nam Á, Nam Á, Tây Á - Các phong troà tiêu biểu: Cách mạng ở Trung quốc, Ấn Độ, Việt Nam, In-đô-nê-xi-a, Mông Cổ, Thổ Nhĩ Kì. - Kết quả: Các đảng Cộng sản được thành lập và giữ vai trò lãnh đạo các phong trào cách mạng Câu 7: Vì sao ở nước Nga sau cách mạng tháng 2- 1917 lại tồn tại song song hai chính quyền? Đảng Bôn-sê-vích Nga, Lê-nin, nhân dân Nga làm gì để giải quyết tồn tại đó? - Sau cách mạng tháng 2/1917 ở Nga tồn tại song song hai chính quyền vì: + Trong cách mạng quần chúng đã nổi dậy bầu ra các Xô-viết bao gồm đại biểu công nhân, nông dân, binh lính. + Cùng thời gian đó giai cấp tư sản thành lập chính phủ lâm thời gồm đại biểu của tư sản và đại địa chủ tư sản hoá. - Để giải quyết tồn tại đó, đảng Bôn-sê-vích Nga, Lê-nin và nhân dân Nga tiến hành cuộc Cách mạng tháng mười thắng lợi. Câu 8: Trình bày những nguyên nhân các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX trở thành đối tượng xâm lược của thực dân phương Tây? - Đông Nam Á là một khu vực có vị trí địa lí quan trọng , giàu tài nguyên. - Chế độ PK lại đang lâm vào khủng hoảng, suy yếu nên không tránh khỏi bị các nước phương Tây nhòm ngó, xâm lược. Câu 9: Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) - Những mâu thuẫn tiếp tục nảy sinh giữa các nước đế quốc sau CTTG thứ I. - Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1933 làm gay gắt thêm mâu thuẫn đó. - Chính sách thù địch chống Liên Xô càng thúc đẩy các nước đế quốc phát động chiến tranh xâm lược nhằm xóa bỏ nhà nước XHCN đầu tiên trên thế giới. - Các nước Anh, Pháp, Mĩ lại thực hiện đường lối nhân nhượng thỏa hiệp với các nước phát xít làm cho các nước này chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô. - Nhưng với tính toán của mình Đức đã tấn công các nước Châu Âu trước khi tấn công Liên Xô. - Sau khi tấn công Áo, Tiệp Khắc, ngày 1/9/1939 Đức đã tấn công Ba lan => CTTGII bùng nổ. Câu 10: Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và những hậu quả. - Tháng 10/1929, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới bùng nổ trong thế giới tư bản. Đây là cuộc khủng hoảng trầm trọng kéo dài, có sức tàn phá chưa từng thấy đã đẩy lùi mức sản xuất hàng chục năm, hàng chục triệu công nhân thất nghiệp, hàng trăm triệu người rơi vào tình trạng đói khổ. - Để thoát khỏi khủng hoảng, một số nước tư bản như Anh, Pháp tiến hành những cải cách kinh tế, xã hội; một số nước khác như Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản đã tiến hành phát xít hóa chế độ thống trị ( thủ tiêu mọi quyền tự do dân chủ, thiết lập chế độ khủng bố công khai) và phát động chiến tranh để phân chia lại thế giới. Câu 11: Nêu nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ hai? Nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai có điểm gì giống và khác nhau? - Nguyên nhân bùng nổ Chiến tranh thế giới thứ hai:
8. + Mâu thuẩn về quyền lợi giữa các nước đế quốc sau Chiến tranh thế giới thứ nhất + Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã để lại những hậu quả hết sức nghiêm trọng, đào sâu mâu thuẩn giữa các nước đế quốc, đồng thời chính sách thỏa hiệp nhượng bộ của các nước Anh, Pháp, Mỹ và âm mưu chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô đã tạo điều kiện đê phát xít Đức, Ý, Nhật châm ngòi lữa chiến tranh. Đây là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai - Những điểm giống và khác nhau về nguyên nhân bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai: + Giống nhau: cả hai cuộc chiến tranh đều nhằm giải quyết mâu thuẩn giữa các nước đế quốc về vấn đề phân chia thị trường và thuộc địa. + Khác nhau: Chiến tranh thế giới thứ hai còn nhằm giải quyết mâu thuẩn giữa các nước đế quốc với Liên Xô – Nhà nước XHCN đầu tiên trên thế giới Hiệu trưởng ký duyệt Quỳnh Bảo, ngày 17 tháng 2 năm 2020 Người xây dựng Đặng Thị Bé