Ôn tập môn Ngữ văn Lớp 9

Nội dung text: Ôn tập môn Ngữ văn Lớp 9

1. «n tËp vÒ th¬ A. Môc tiªu 1. KiÕn thøc: HÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c phÈm th¬ ®· häc trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 9. 2. KÜ n¨ng : - Tæng hîp hÖ thèng hãa kiÕn thøc vÒ c¸c t¸c phÈm th¬ trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ V¨n líp 9 . 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc cho HS nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng: t×nh yªu thiªn nhiªn, tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ cña qu¸ khø, t×nh mÉu tö, t×nh c¶m kÝnh yªu l·nh tô... B. ChuÈn bÞ 1.ThÇy : PhiÕu häc tËp, m¸y chiÕu 2. Trß : Vë bµi tËp Ng÷ v¨n C. Tæ chøc d¹y vµ häc. B­íc I : æn ®Þnh tæ chøc B­íc II : KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra trong qu¸ tr×nh «n tËp. B­íc III.Bµi míi. Ho¹t ®éng 1 : T¹o t©m thÕ (1phót ) Trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n líp 9, chóng ta ®· t×m hiÓu mét sè t¸c phÈm th¬, mçi t¸c phÈm biÓu ®¹t mét néi dung, ®Ò tµi Ho¹t ®éng 2,: Néi dung «n tËp . (28 phót, vÊn ®¸p , th¶o luËn ) - GV yªu cÇu HS thèng nhÊt néi dung b¶ng hÖ thèng «n t©p theo mÉu ®· cho. - HS trao ®æi, thèng nhÊt ý kiÕn. - GV chiÕu lªn mµn h×nh. - HS quan s¸t, nhËn xÐt, bæ sung (nÕu cÇn). 1. B¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm th¬ ®· häc S T¸c T¸c N¨m ThÓ §Æc s¾c Gi¸ trÞ néi dung tT phÈm gi¶ st th¬ nghÖ thuËt T×nh §ång ChÝ cña nh÷ng ng­êi lÝnh Chi tiÕt, h×nh ¶nh, ng«n dùa trªn c¬ së cïng chung c¶nh ngé vµ ng÷ gi¶n dÞ, ch©n thùc lÝ t­ëng chiÕn ®Êu, ®­îc thÓ hiÖn thËt tù c« ®äng, giµu søc biÓu 1 §ång chÝ ChÝnh H÷u 1948 Tù do nhiªn, b×nh dÞ mµ s©u s¾c trong mäi c¶m. hoµn c¶nh, gãp phÇn quan träng t¹o lªn søc m¹nh vµ vÎ ®Ñp tinh thÇn cña ng­êi lÝnh CM Qua h×nh ¶nh ®éc ®¸o – Nh÷ng ChÊt liÖu hiÖn thùc sinh chiÕc xe kh«ng kÝnh, kh¾c ho¹ næi ®éng, h×nh ¶nh ®éc ®¸o; Bµi th¬ vÒ bËt h×nh ¶nh nh÷ng ng­êi lÝnh l¸i giäng ®iÖu tù nhiªn tiÓu ®éi xe Ph¹m TiÕn xe trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n khoÎ kho¾n, giµu tÝnh 2 1969 Tù do kh«ng DuËt trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ khÈu ng÷. kÝnh víi t­ thÕ hiªn ngang, tinh thÇn dòng c¶m vµ ý chÝ chiÕn ®Êu gi¶i phãng miÒn Nam. Nh÷ng bøc tranh ®Ñp, réng lín, tr¸ng NhiÒu h×nh ¶nh ®Ñp, lÖ vÒ thiªn nhiªn, vò trô vµ ng­êi lao réng lín ®­îc s¸ng t¹o §oµn ®éng trªn biÓn theo hµnh tr×nh b»ng liªn t­ëng vµ BÈy 3 thuyÒn Huy CËn 1958 chuyÕn ra kh¬i ®¸nh c¸ cña ®oµn t­ëng t­îng; ©m h­ëng ch÷ ®¸nh c¸ thuyÒn. Qua ®ã thÓ hiÖn c¶m xóc vÒ khoÎ kho¾n, l¹c quan. thiªn nhiªn vµ lao ®éng, niÒm vui trong cuéc sèng míi. KÕt Nh÷ng kØ niÖm xóc ®éng vÒ bµ vµ KÕt hîp gi÷a biÓu c¶m hîp t×nh bµ ch¸u, thÓ hiÖn lßng kÝnh víi miªu t¶ vµ b×nh luËn; BÕp löa B»ng ViÖt 1963 b¶y yªu tr©n träng vµ biÕt ¬n cña ch¸u s¸ng t¹o h×nh ¶nh bÕp 4 ch÷ ®èi víi bµ vµ còng lµ ®èi víi gia löa g¾n liÒn víi h×nh ¶nh
2. vµ ®×nh, quª h­¬ng, ®Êt n­íc. ng­êi bµ. t¸m ch÷ ThÓ hiÖn t×nh yªu th­¬ng con cña Khai th¸c ®iªô ru ngät ng­êi mÑ d©n téc Tµ «i g¾n liÒn víi ngµo, tr×u mÕn lßng yªu n­íc, tinh thÇn chiÕn ®Êu Khóc h¸t Chñ vµ kh¸t väng vÒ t­¬ng lai ru nh÷ng NguyÔn yÕu lµ 5 em bÐ lín Khoa 1971 t¸m trªn l­ng §iÒm ch÷ mÑ Tõ h×nh ¶nh ¸nh tr¨ng trong thµnh H×nh ¶nh b×nh dÞ mµ phè, gîi l¹i nh÷ng n¨m th¸ng ®· giµu ý nghÜa biÓu t­îng, qua cña cuéc ®êi ng­êi lÝnh g¾n bã giäng ®iÖu ch©n thµnh, 6 N.Duy 1978 5 ch÷ ¸nh tr¨ng víi thiªn nhiªn, ®Êt n­íc b×nh dÞ, nhá nhÑ mµ thÊm s©u. nh¾c nhë th¸i ®é sèng t×nh nghi· thuû chung. Tõ h×nh t­îng con cß trong nh÷ng lêi VËn dông s¸ng t¹o h×nh Con ChÕ Lan h¸t ru, ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña ¶nh vµ giäng ®iÖu lêi ru 7 1962 Tù do Cß Viªn lêi ru ®èi víi cuéc ®êi cña mèi con cña ca dao. ng­êi. C¶m xóc tr­íc mïa xu©n cña thiªn ThÓ th¬ n¨m ch÷ cã nhiªn vµ ®Êt n­íc, thÓ hiÖn ­íc nh¹c ®iÖu trong s¸ng, Mïa xu©n nguyÖn ch©n thµnh gãp mïa xu©n tha thiÕt gÇn víi d©n ca; 8 Thanh H¶i 1980 5 ch÷ nho nhá nhá cña ®êi m×nh vµo cuéc ®êi H×nh ¶nh ®Ñp, gi¶n dÞ, chung. nh÷ng so s¸nh, Èn dô s¸ng t¹o. Lßng thµnh kÝnh vµ niÒm xóc ®éng Giäng ®iÖu trang träng vµ ViÕng ViÔn T¸m s©u s¾c cña nhµ th¬ ®èi víi B¸c Hå tha thiÕt; nhiÒu h×nh ¶nh 9 1976 l¨ng B¸c Ph­¬ng ch÷ trong mét lÇn tõ miÒn Nam ra Èn dô ®Ñp vµ gîi c¶m; viÕng l¨ng B¸c. ng«n ng÷ b×nh dÞ, c« ®óc. B»ng lêi trß chuyÖn víi con, bµi C¸ch nãi giÇu h×nh ¶nh, Nãi Sau th¬ thÓ hiÖn sù g¾n bã, niÒm tù hµo võa cô thÓ, gîi c¶m, võa 0 Y Ph­¬ng Tù do víi con 1975 vÒ quª h­¬ng vµ ®¹o lÝ sèng cña gîi ý nghÜa s©u xa. d©n téc. BiÕn chuyÓn cña thiªn nhiªn lóc H×nh ¶nh thiªn nhiªn giao mïa tõ h¹ sang thu qua sù ®­îc gîi t¶ b»ng nhiÒu 11 Sang thu H÷u ThØnh 1977 5 ch÷ c¶m nhËn tinh tÕ cña nhµ th¬. c¶m gi¸c tinh nh¹y, ng«n ng÷ chÝnh x¸c, gîi c¶m. 2 : S¾p xÕp c¸c bµi th¬ ®· häc theo tõng giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ STT Giai ®o¹n Tªn bµi th¬ 1 1945 - 1954 - §ång chÝ 2 1954 - 1964 - §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ , BÕp löa , Con cß 3 1964 - 1975 - Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh - Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín lªn trªn l­ng mÑ 4 Sau 1975 - ¸nh tr¨ng - Mïa xu©n nho nhá - ViÕng l¨ng B¸c - Sang thu - Nãi víi con 1. C¸c t¸c phÈm th¬ kÓ trªn ®· t¸i hiÖn cuéc sèng ®Êt n­íc vµ h×nh ¶nh con ng­êi ViÖt Nam suèt mét thêi k× lÞch sö tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 , qua nhiÒu giai ®o¹n : - §Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ víi nhiÒu gian khæ , hi sinh nh­ng rÊt anh hïng . - C«ng cuéc lao ®éng , x©y dùng ®Êt n­íc vµ nh÷ng quan hÖ tèt ®Ñp cña con ng­êi .
3. 2. Nh­ng ®iÒu chñ yÕu mµ c¸c t¸c phÈm th¬ ®· thÓ hiÖn chÝnh lµ t©m hån t×nh c¶m , t­ t­ëng cña con ng­êi trong mét thêi k× lÞch sö cã nhiÒu biÕn ®éng lín lao , nhiÒu thay ®æi s©u s¾c : - T×nh c¶m yªu n­íc , t×nh quª h­¬ng . - T×nh ®ång chÝ , sù g¾n bã víi c¸ch m¹ng , lßng kÝnh yªu B¸c Hå . - Nh÷ng t×nh c¶m gÇn gòi vµ bÒn chÆt cña con ng­êi : t×nh mÑ con , bµ ch¸u trong sù thèng nhÊt víi t×nh c¶m chung réng lín . 3 : So s¸nh nh÷ng bµi th¬ cã ®Ò tµi gÇn nhau ®Ó thÊy ®iÓm chung vµ nh÷ng nÐt riªng cña mçi t¸c phÈm (c©u 3 , 4 trong SGK) . 1. Ba bµi th¬ “Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín lªn trªn l­ng mÑ” - “Con cß” - “M©y vµ sãng” : * Gièng nhau : ®Òu ®Ò cËp ®Õn t×nh mÑ con , ®Òu ngîi ca t×nh mÑ con th¾m thiÕt , thiªng liªng . C¸ch thÓ hiÖn còng cã ®iÓm gÇn gòi , ®ã lµ dïng ®iÖu ru lêi ru cña mÑ , nh­ng néi dung t×nh c¶m , c¶m xóc ë mçi bµi l¹i mang nÐt riªng biÖt . * Kh¸c nhau : - Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín lªn trªn l­ng mÑ : thÓ hiÖn ë sù thèng nhÊt gi÷a t×nh yªu con víi lßng yªu n­íc , g¾n bã víi c¸ch m¹ng vµ ý chÝ chiÕn ®Êu cña ng­êi mÑ d©n téc Tµ-«i trong hoµn c¶nh hÕt søc gian khæ ë chiÕn khu MiÒn T©y Thõa Thiªn , trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ . - Con cß : khai th¸c vµ ph¸t triÓn tø th¬ tõ h×nh t­îng con cß trong ca dao , h¸t ru , ®Ó ngîi ca t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi ru . - M©y vµ sãng : ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn ng©y th¬ cña em bÐ víi mÑ ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu mÑ th¾m thiÕt cña trÎ th¬ . MÑ ®èi víi em bÐ lµ vÎ ®Ñp , niÒm vui , sù hÊp dÉn lín nhÊt , s©u xa vµ v« tËn , h¬n tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu hÊp dÉn kh¸c trong vò trô . 2. Ba bµi th¬ “§ång chÝ” , “TiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh” , “¸nh tr¨ng” : * Gièng nhau : ®Òu viÕt vÒ ng­êi lÝnh c¸ch m¹ng víi vÎ ®Ñp trong tÝnh c¸ch vµ t©m hån hä . Nh­ng mçi bµi l¹i khai th¸c nh÷ng nÐt riªng vµ ®Æt trong nh÷ng hoµ c¶nh kh¸c nhau . * Kh¸c nhau : - §ång chÝ : viÕt vÒ ng­êi lÝnh ë thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p . Nh÷ng ng­êi lÝnh trong bµi th¬ xuÊt th©n tõ n«ng d©n n¬i nh÷ng lµng quª nghÌo khã , t×nh nguyÖn vµ h¨ng h¸i ®i chiÕn ®Êu . T×nh ®ång chÝ cña nh÷ng ng­êi ®ång ®éi dùa trªn c¬ së cïng c¶nh ngé , cïng chia sÎ nh÷ng gian lao , thiÕu thèn vµ cïng lÝ t­ëng chiÕn ®Êu . Bµi th¬ tËp trung thÓ hiÖn vÎ ®Ñp vµ søc m¹nh cña t×nh ®ång chÝ ë nh÷ng ng­êi lÝnh c¸ch m¹ng. - TiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh : kh¾c ho¹ h×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe trªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n trong thêi k× kh¸ng chiÕn chèng MÜ . Bµi th¬ lµm næi bËt tinh thÇn dòng c¶m , bÊt chÊp khã kh¨n nguy hiÓm , t­ thÕ hiªn ngang , niÒm l¹c quan vµ ý chÝ chiÕn ®Êu gi¶i phãng miÒn Nam cña ng­êi chiÕn sÜ l¸i xe - mét h×nh ¶nh tiªu biÓu cho thÕ hÖ trÎ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ . - ¸nh tr¨ng : nãi vÒ nh÷ng suy ngÉm cña ngêi lÝnh ®· ®i qua cuéc chiÕn tranh , nay sèng gi÷a thµnh phè , trong hoµ b×nh . Bµi th¬ gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm g¾n bã cña ng­êi lÝnh víi ®Êt n­íc , víi ®ång ®éi trong nh÷ng n¨m th¸ng gian lao cña thêi chiÕn tranh , ®Ó tõ ®ã nh¾c nhë vÒ ®¹o lÝ nghÜa t×nh , thuû chung . 4 . So s¸nh bót ph¸p s¸ng t¹o h×nh ¶nh th¬ ë mét sè bµi th¬ (c©u 5 trong SGK)
4. * §ång chÝ vµ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ : Hai bµi th¬ sö dông hai bót ph¸p kh¸c nhau trong x©y dùng h×nh ¶nh . Bµi “§ång chÝ” sö dông bót ph¸p hiÖn thùc , ®­a nh÷ng chi tiÕt h×nh ¶nh thùc cña ®êi sèng vµo th¬ gÇn nh­ lµ trùc tiÕp (nh­ : n­íc mÆn ®ång chua , ®Êt cµy lªn sái ®¸ , ®ªm rÐt chung ch¨n , ¸o r¸ch vai , quÇn cã vµi m¶nh v¸ , ch©n kh«ng giµy ) . H×nh ¶nh “®Çu sóng tr¨ng treo” ë cuèi bµi rÊt ®Ñp vµ giµu ý nghÜa biÓu t­îng , nh­ng còng rÊt thùc , mµ t¸c gi¶ ®· b¾t gÆp trong nh÷ng ®ªm phôc kÝch ë rõng . Bµi “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” l¹i chñ yÕu dïng bót ph¸p t­îng tr­ng , phãng ®¹i víi nhiÒu liªn t­ëng , t­ëng t­îng , so s¸nh míi mÎ , ®éc ®¸o (vÝ dô : mÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löa , sãng cµi then ®ªm sËp cöa , thuyÒn l¸i b»ng giã , buåm lµ tr¨ng , ) . Mçi bót ph¸p ®Òu cã gi¸ trÞ riªng vµ phï hîp víi t­ t­ëng , c¶m xóc cña bµi th¬ vµ phong c¸ch mçi t¸c gi¶ . B­íc IV : H­íng dÉn häc vµ chuÈn bÞ bµi ë nhµ. (1phót ) - Häc thuéc bµi th¬ vµ c¸c néi dung trªn. ChuÈn bÞ tiÕt N.V¨n sau : KiÓm tra 45 phót. *Tù rót kinh nghiÖm : --------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------- ========================== Tæng kÕt v¨n b¶n nhËt dông A- Môc tiªu cÇn ®¹t 1. KiÕn thøc: - §Æc tr­ng cña v¨n b¶n nhËt dông lµ tÝnh cËp nhËt cña néi dung . - Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc 2. KÜ n¨ng: - TiÕp cËn mét v¨n b¶n nhËt dông . - Tæng hîp vµ hÖ thèng kiÕn thøc . 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc häc sinh quan t©m tíi nh÷ng vÊn cña x· héi mét c¸ch th­êng xuyªn . B. ChuÈn bÞ: ThÇy: B¶ng phô, tranh ¶nh minh ho¹ . Trß: §äc kÜ bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa . C. Tæ chøc d¹y vµ häc: B­íc I - æn ®Þnh tæ chøc. B­íc II - KiÓm tra bµi cò: GV cã kÕ ho¹ch kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS lµm 2 lÇn: tr­íc khi häc tõ 1 tuÇn ®Õn 3 ngµy; HS tiÕp tôc chuÈn bÞ bæ sung vµ hoµn thiÖn. KiÓm tra x¸c suÊt tr­íc khi tiÕn hµnh «n tËp. B­íc III : Bµi míi Ho¹t ®éng 1: T¹o t©m thÕ (2 phót , thuyÕt tr×nh)
5. H: H·y kÓ tªn c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n Trung häc c¬ së . - HS kÓ, dÉn d¾t vµo bµi «n tËp c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS c¸c líp 6, 7, 8, 9). Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß KiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 2, 3, 4: Tri gi¸c I/ kh¸i niÖm v¨n b¶n (30phót, vÊn ®¸p, th¶o luËn) - Häc sinh ®äc. nhËt dông. Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh - Kh«ng ph¶i lµ kh¸i niÖm thÓ ®äc môc 1 SGK. lo¹i. H: V¨n b¶n nhËt dông cã - Kh«ng chØ kiÓu v¨n b¶n. ph¶i lµ kh¸i niÖm thÓ lo¹i - ChØ ®Ó cËp nhËt ®Õn chøc kh«ng? n¨ng ®Ò tµi, tÝnh cËp nhËt. Nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu - §Ò tµi rÊt phong phó. Mçi cÇn l­u ý cña kh¸i niÖm v¨n b¶n lµ mét ®Ò tµi: thiªn nµy? nhiªn, v¨n ho¸, m«i tr­êng, gi¸o dôc, chÝnh trÞ, x· héi, ®¹o ®øc, lèi sèng. H: V¨n b¶n nhËt dông cã - Bµn luËn, thuyÕt minh, t­êng chøc n¨ng g×? thuËt, miªu t¶, ®¸nh gi¸, ... nhiÒu vÊn ®Ò nh÷ng hiÖn t­îng cña ®êi sèng con ng­êi vµ x· héi H: Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh - TÝnh cËp nhËt: lµ tÝnh thêi sù cËp nhËt? TÝnh cËp nhËt víi kÞp thêi, ®¸p øng yªu cÇu, ®ßi tÝnh thêi mÞ cã liªn quan g× hái cña cuéc sèng hµng ngµy ... víi nhau? H? Häc v¨n b¶n nhËt dông - Kh«ng chñ më réng hiÖu biÕt ®Ó lµm g×? toµn diÖn mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn tÝch cùc ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c gióp häc sinh hoµ nhËp víi cuéc sèng, x· héi rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a nghÖ thuËt vµ x· héi *H§2: T×m hiÓu néi dung v¨n b¶n nhËt dông II - Néi dung v¨n
6. H: Em h·y hÖ thèng (kÓ - Häc sinh kÓ vµ nªu néi dung b¶n nhËt dông tªn, néi dung) c¸c v¨n b¶n nhËt dông tõ líp 6 ®Õn líp 9. Gi¸o viªn chuÈn bÞ kiÕn thøc vµo b¶ng. Líp Tªn v¨n b¶n Néi dung 6 1/. CÇu Long Biªn chøng nh©n - Giíi thiÖu vµ b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, danh lÞch sö. lam - th¾ng c¶nh. 2/. §éng Phong Nh· - Giíi thiÖu danh lam th¾ng c¶nh. 3/. Bøc th­ cña thñ lÜnh da ®á. - Quan hÖ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ng­êi. 7 4/. C«ng tr­êng më ra - Gi¸o dôc, nhµ tr­êng, trÎ em 5/. MÑ t«i - Gi¸o dôc, nhµ tr­êng, trÎ em 6/. Cuéc chia tay cña nh÷ng con - Gi¸o dôc, nhµ tr­êng, trÎ em bóp bª 7/. Ca HuÕ trªn s«ng H­¬ng - V¨n ho¸ d©n gian (ca nh¹c cæ truyÒn) 8 8/. Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt - M«i tr­êng n¨m 200 9/. ¤n dÞch thuèc l¸ - Chèng tÖ n¹n ma tuý thuèc l¸. 10/. Bµi to¸n d©n sè - D©n sè vµ t­¬ng lai nh©n vËt 9 11/. Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng - QuyÒn sèng cña con ng­êi cßn, quyÒn ®­îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em. 12/. §Êu tranh cho 1 thÕ giíi hoµ - Chèng chiÕn tranh, b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ b×nh. giíi. 13/. Phong c¸ch Hå ChÝ Minh - Héi nhËp víi thÕ giíi vµ gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc. H: Nh÷ng vÊn ®Ò - trªn cã ®¹t TÊt c¶ c¸c v¨n b¶n trªn ®Òu nh÷ng yªu cÇu cña v¨n b¶n ®¹t c¸c yªu cÇu cña v¨n b¶n nhËt dông kh«ng? Cã mang nhËt dông: võa cã tÝnh cËp tÝnh cËp nhËt kh«ng? Cã ý nhËt võa cã tÝnh l©u dµi. nghÜa l©u dµi kh«ng? Cã gi¸ trÞ NhiÒu v¨n b¶n kh«ng hoÆc Ýt v¨n häc kh«ng? cã gi¸ trÞ v¨n häc: c¸c b¶n tuyªn bè ... B­íc IV. H­íng dÉn häc ë nhµ (5’) - §äc l¹i tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc. - T×m hiÓu h×nh thøc cña c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc. TiÕt 132 Ngµy so¹n: 7/3/2014 A- Môc tiªu cÇn ®¹t 1. KiÕn thøc:
7. - §Æc tr­ng cña v¨n b¶n nhËt dông lµ tÝnh cËp nhËt cña néi dung . - Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc 2. KÜ n¨ng: - TiÕp cËn mét v¨n b¶n nhËt dông . - Tæng hîp vµ hÖ thèng kiÕn thøc . 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc häc sinh quan t©m tíi nh÷ng vÊn cña x· héi mét c¸ch th­êng xuyªn . B. ChuÈn bÞ: ThÇy: B¶ng phô, tranh ¶nh minh ho¹ . Trß: §äc kÜ bµi vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa . C. Tæ chøc d¹y vµ häc: H§1: T×m hiÓu h×nh thøc cña III - H×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt dông (15’) v¨n b¶n nhËt dông KiÓu v¨n b¶n thÓ lo¹i Tªn v¨n b¶n Líp - Hµnh chÝnh, NghÞ luËn - C¸c b¶ng thèng kª .. Th«ng tin - Th«ng bè ... «n dÞch .... - Tù sù bøc th­ .... ®Êu tranh... - Miªu t¶ - Cuéc chia tay ... - BiÓu c¶m - CÇu Long Biªn ... - ThuyÕt minh - Cæng tr­êng më ra ... - Th­ tõ - §éng Phong Nh·..... - håi ký - Bøc th­ .... - Th«ng b¸o - Th«ng tin vÒ cæng tr­êng - X· luËn më ra... - Bót kÝ - Th«ng tin vÒ T§ ... - §Êu tranh .... - CÇu Long Biªn H: Ta cã thÓ rót ra kÕt luËn g× - V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ vÒ h×nh thøc biÓu ®¹t cña v¨n sö dông tÊt c¶ mäi thÓ lo¹i, b¶n nhËt dông? kiÓu lo¹i v¨n b¶n. - V¨n b¶n nhËt dông kh«ng ph¶i lµ KN thÓ lo¹i. H: Chøng minh sù kÕt hîp gi÷a - Häc sinh chøng minh b»ng c¸c thÓ lo¹i mét c¸ch cô thÓ nhiÒu dÉn chøng cô thÓ. trong c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®· häc? *H§ 2: T×m hiÓu phÇn häc v¨n b¶n nhËt dông (10’)
8. H: C¸c em ®· chuÈn bÞ bµi - §äc thËt kÜ t¸c phÈm, chó thÝch vµ häc c¸c bµi v¨n b¶n vÒ sù kiÖn, hiÖn t­îng hay vÊn ®Ò. nhËt dông nh­ thÕ nµo ë - Thãi quen liªn hÖ: 1 thùc tÕ b¶n c¸c líp 6, 7, 8, 9? KÕt th©n, thùc tÕ céng ®ång. qu¶? Qua mçi c¸ch chuÈn - Cã ý kiÕn quan niÖm riªng, cã bÞ bµi vµ häc bµi cã g× thÓ ®Ò xu¸t gi¶i ph¸p. VÝ dô: thay ®æi? LÝ do vµ kÕt qu¶ Chèng hót thuèc l¸, ®æ r¸c bËy. cña sù thay ®æi ®ã? - Kh«ng dïng bao b× ni l«ng ... - VËn dông c¸c kiÕn thøc cña c¸c m«n häc kh¸c ®Ó ®äc hiÓu v¨n b¶n nhËt dông vµ ng­îc l¹i. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm thÓ lo¹i, ph©n tÝch c¸c chi tiÕt cô thÓ vÒ h×nh thøc biÓu ®¹t ®Ó kh¸i qu¸t chñ ®Ò. - KÕt hîp xem tranh ¶nh, nghe vµ xem ch­¬ng tr×nh thêi sù. *Ho¹t ®éng 3: Cñng cè, luyÖn tËp (15’) V - LuyÖn tËp H: T×m hiÓu mét trong c¸c vÊn ®Ò cËp nhËt sau (ë ®©u, b»ng c¸ch nµo, tr×nh bµy cô thÓ) - VÊn ®Ò ph¸ rõng. - VÊn ®Ò an toµn giao th«ng qua phÇn ®­êng bé H¶i V©n. - Bá thi tèt nghiÖp H: VÊn ®Ò míi nhÊt mµ em võa cËp nhËt ®ªm qua hoÆc s¸ng, tr­a nay lµ g×? Tõ nguån nµo? Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc vµ chuÈn bÞ bµi vÒ nhµ (5’) - N¾m ch¾c néi dung «n tËp - ViÕt 1 bµi v¨n ng¾n vÒ t×nh h×nh an toµn giao th«ng hiÖn nay. - So¹n bµi: “Ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng”-PhÇn TiÕng ViÖt Rót kinh nghiÖm .. .. ======================== «n tËp tiÕng viÖt A. Môc tiªu cÇn ®¹t : 1. KiÕn thøc:
9. - Gióp hs hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ khëi ng÷ , c¸c thµnh phÇn biÖt lËp ë trong c©u vµ liªn kÕt ®o¹n , nghÜa t­êng minh , hµm ý . 2. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng tæng hîp, kh¸i qu¸t kiÕn thøc vÒ phÇn tiÕng ViÖt . - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong giao tiÕp ®äc – hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n . 3. Th¸i ®é: - Gi¸o dôc th¸i ®é yªu thÝch m«n häc, tinh thÇn hîp t¸c nhãm hiÖu qu¶. B. ChuÈn bÞ 1. ThÇy : M¸y chiÕu, m¸y soi, PHT. 2. Trß : Vë BT Ng÷ v¨n C. Tæ chøc d¹y vµ häc. B­íc I . æn ®Þnh tæ chøc B­íc II . KiÓm tra bµi cò. KiÓm tra trong qu¸ tr×nh «n tËp. B­íc III. Bµi míi. Ho¹t ®éng1 : T¹o t©m thÕ ( 1phót , thuyÕt tr×nh ) - Trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n häc k× II, chóng ta ®· t×m hiÓu mét sè c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc vÒ TiÕng ViÖt, h«m nay c« trß chóng ta cïng nhau «n l¹i nh÷ng ®¬n vÞ kiÕn thøc ®ã. thÇy vµ trß KiÕn thøc cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn I. Khëi ng÷ vµ c¸c thµnh phÇn biÖt lËp «n tËp vÒ khëi ng÷ vµ c¸c thµnh B¶ng tæng kÕt phÇn biÖt lËp. * LÖnh: H·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm khëi ng÷ vµ c¸c thµnh phÇn biÖt Khëi ng C¸c thµnh phÇn biÖt lËp lËp. ÷ T×nh th C¶m th Gäi - ®¸ Phô chó. - Yªu cÇu häc sinh lËp b¶ng ¸i ¸n p theo nhãm vµo phiÕu häc tËp. - HS th¶o luËn vµ thùc hiÖn yªu cÇu. - ChiÕu kÕt qu¶ cña HS, yªu cÇu ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy. - Nhãm kh¸c nhËn xÐt. * GV ®­a mÉu lµm BT1. - HS lµm bµi c¸ nh©n. - ChiÕu kÕt qu¶, nhËn xÐt, ch÷a BT1. bµi. Khëi ng C¸c thµnh phÇn biÖt lËp ÷ T×nh th C¶m th Gäi - ®¸ Phô chó. - H­íng dÉn häc sinh lµm bµi ¸i ¸n p tËp 2. X©y c¸i D­êng nh­ VÊt v¶ qu¸ Th­a «ng Nh÷ng ng­êi con - HS viÕt bµi vµo vë BT Ng÷ l¨ng Êy g¸i vËy. v¨n. - ChiÕu kÕt qu¶, h­íng dÉn nhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm cho bµi lµm BT2. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n giíi thiÖu vÒ v¨n b¶n “ BÕn quª” cã sö dông khëi ng÷ cña HS. vµ c¶m th¸n. Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn “BÕn quª” – mét truyÖn ng¾n ®Æc s¾c cña NguyÔn Minh Ch©u – lµ t¸c phÈm «n tËp vÒ liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt hay thÓ hiÖn nh÷ng tr¶i nghiÖm, suy ngÉm, triÕt lÝ, ®o¹n v¨n. * LÖnh: Nh¾c l¹i vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n? + Liªn kÕt néi dung. + Liªn kÕt h×nh thøc. II. Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n. - HS tr×nh bµy theo mÉu. - NhËn xÐt, bæ sung (nÕu cÇn) phÐp liªn kÕt * H­íng dÉn häc sinh lµm theo LÆp ®ång nghÜa, tr¸I nghÜ phÐp T phÐp n bµn bµi tËp 1+2. tõ ng÷ a vµ liªn t­ëng hÕ èi H: ChuÈn bÞ theo bµn, ghi l¹i kÕt
10. qu¶ trªn vë BT Ng÷ v¨n. Tõ ng÷ t­ - Nhãm tr×nh bµy, nhãm kh¸c ¬ng øng nhËn xÐt. - GV yªu cÇu HS quan s¸t l¹i ®o¹n v¨n ë BT2 phÇn I. H: Em h·y chØ râ sù liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc trong ®o¹n v¨n em viÕt vÒ truyÖn BT1+2: Ghi kÕt qu¶ bµi tËp vµo b¶ng. ng¾n “ BÕn quª”? - HS tr×nh bµy M. §o¹n phÐp lÆp §ång nghÜa, tr¸ phÐp Th PhÐp nè - HS kh¸c nhËn xÐt. trÝc tõ ng÷ i nghÜa, Õ i h liªn t­ëng TiÕt 138 a Nh­ng, nh­ng råi, vµ Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn «n tËp vÒ nghÜa t­êng minh vµ b C« bÐ Nã (c« bÐ) hµm ý. ThÕ H: Nh¾c l¹i thÕ nµo lµ c¸ch nãi t­êng minh vµ c¸ch nãi hµm ý. c - Gäi häc sinh ®äc truyÖn c­êi. - H­íng dÉn häc sinh lµm bµi tËp BT3. - HS tù nhËn xÐt, ch÷a bµi cho b¹n. H. L­u ý g× khi sö dông hµm ý? - HS nªu ý kiÕn. III. NghÜa t­êng minh vµ hµm ý. BT1. Ng­êi ¨n mµy muèn nãi ®iÒu g×. - §Þa ngôc lµ chç cña c¸c «ng - “ ng­êi nhµ giµu” BT2. T×m hµm ý trong nh÷ng c©u in ®Ëm. Cho biÕt hµm ý ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch cè ý vi ph¹m ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo? a. Tí thÊy hä ¨n mÆc rÊt ®Ñp. (®éi bãng ch¬i kh«ng hay) => vi ph¹m ph­¬ng ch©m quan hÖ. b. Tí b¸o cho Chi råi. (Tí ch­a b¸o cho Nam vµ TuÊn) => ph­¬ng ch©m vÒ l­îng. Hoạt động II II- ôn tập liên kết câu và liên - gọi hs đọc yêu cầu của bài tập 1. - 1 hs đọc. kết đoạn văn - Gv hướng dẫn hs làm bài tập. - Cả lớp làm bài tập vào vở Từ ngữ tương ứng Phép liên kết lặp từ ngữ Đồng nghĩa, trái nghĩa, liên Thế Nối tưởng Cô bé - Cô bé- nó Nhưng, nhưng cô bé - bây giờ..thế rồi, và Bài tập 3: - Gọi hs làm bài tập số 3. Bến quê là 1 truyện ngắn thẫm đẫm ý vị triết lí về con người và cuộc đời, những năm tháng cuối đời, NMC đã trải qua nhiều tháng ngày đau ốm. Bến quê ít nhiều mang tính tự truyện và dự báo nên rất chân thật, chân thành. Có gì hạnh phúc hơn khi được sống trong tình yêu thương với và quê hương, phải biết nâng niu trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị thân thuộc của cuộc sống. như thế mới thật sự hạnh phúc. Đó là tiếng lòng trang trải của NMC. Hoạt động IV III- nghĩa tường minh và hàm ý. - Gọi hs đọc truyện cười Bài 1: