Ôn tập Ngữ văn 6 - Chủ đề: Ôn tập văn miêu tả - Vàng Thị Bằng

Nội dung text: Ôn tập Ngữ văn 6 - Chủ đề: Ôn tập văn miêu tả - Vàng Thị Bằng

1. «n tËp ng÷ v¨n 6 Chñ ®Ò: «n tËp v¨n miªu t¶ A. Môc tiªu cÇn ®¹t Qua buæi d¹y, GV gióp HS n¾m ®­îc: - Cñng cè nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶, ph­¬ng ph¸p lµm v¨n t¶ c¶nh, c¸c thao t¸c c¬ b¶n khi lµm v¨n miªu t¶, c¸ch lµm bµi v¨n miªu t¶. - RÌn luyÖn kü n¨ng lµm v¨n miªu t¶ ( t¶ c¶nh) B. TiÕn tr×nh lªn líp. 1. æn ®Þnh líp 2. KiÓm tra bµi cò: GV kÕt hîp trong giê häc 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: Ph­¬ng ph¸p, kü n¨ng lµm v¨n miªu t¶ 1. Miªu t¶ lµ g× ? Miªu t¶ lµ dïng ng«n ng÷ ®Ó t¸i hiÖn c¶nh vËt, sù vËt, sù viÖc, thÕ giíi néi t©m nh©n vËt mµ m×nh quan s¸t ®­îc, c¶m nhËn ®­îc. V¨n miªu t¶ gióp ng­êi ®äc h×nh dung ra ®èi t­îng mµ ng­êi viÕt miªu t¶. 2. Ph­¬ng ph¸p lµm v¨n t¶ c¶nh: - Muèn lµm bµi v¨n t¶ c¶nh ph¶i biÕt quan s¸t, lùa chän c¶nh tiªu biÓu, ®Æc s¾c, s¾p xÕp theo mét thø tù hîp lý, dïng tõ, ®Æt c©u, dùng ®o¹n cã nghÖ thuËt. - Lùa chän mét tr×nh tù miªu t¶ hîp lý. - BiÕt sö dông tõ l¸y, tÝnh tõ chØ mµu s¾c, ®­êng nÐt, ©m thanh, kÕt hîp sö dông tõ ng÷ biÓu c¶m, c¸c biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô, ho¸n dô... sö dông kÕt hîp c¸c kiÓu c©u mét c¸h s¸ng t¹o. - Trong miªu t¶ kÕt hîp béc lé c¶m xóc, suy nghÜ, liªn t­ëng. - Tµi quan s¸t g¾n liÒn víi liªn t­ëng, t­ëng t­îng. 3. C¸c thao t¸c kü n¨ng c¬ b¶n: a. T×m hiÓu ®Ò: - X¸c ®Þnh râ yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i, ®èi t­îng, ph¹m vi (t¶ c¶nh g×? ë ®©u? vµo lóc nµo? ) b. Quan s¸t, t×m ý, t­ëng t­îng so s¸nh vµ nhËn xÐt: - Quan s¸t trùc tiÕp (hoÆc nhí l¹i), ghi l¹i nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®­îc. - BiÕt lùa chän c¶nh s¾c tiªu biÓu. - Tõ nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®­îc ph¶i biÕt nhËn xÐt, liªn t­ëng, t­ëng t­îng, so s¸nh, vÝ von...®Ó lµm næi bËt ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt. c. Lµm dµn ý: Tõ c¸c ý ®· t×m ®­îc cÇn biÕt s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lý theo bè côc ba phÇn. + Më bµi: Giíi thiÖu ®èi t­îng miªu t¶ vµ c¶m xóc chung vÒ ®èi t­îng. + Th©n bµi: Tr×nh bµy lÇn l­ît c¸c c¶nh s¾c tiªu biÓu ®· lùa chän theo mét tr×nh tù hîp lý ®· ®Þnh. + KÕt bµi: Nªu c¶m nghÜ cña b¶n th©n. d. Dùng ®o¹n vµ diÔn ®¹t thµnh bµi v¨n hoµn chØnh: - Bµi v¨n gåm nhiÒu ®o¹n, mçi ®o¹n diÔn ®¹t mét ý trong dµn bµi, c¸c ®o¹n v¨n ®­îc liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau b»ng c¸c tõ ng÷ liªn kÕt ®o¹n.
2. - Mçi ®o¹n v¨n gåm nhiÒu c©u liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau nh»m miªu t¶ mét chi tiÕt, mét phiªn c¶nh nhÊt ®Þnh. Trong ®o¹n v¨n c¶nh vËt ph¶i ®­îc miªu t¶ cô thÓ, chi tiÕt. (tr¸nh hêi hît, kÓ ®Çu c¸c c¶nh vËt) - C¸ch tr×nh bµy ®o¹n v¨n: Ch÷ ®Çu ®­îc viÕt hoa vµ lïi vµo kho¶nh hai con ch÷, kÕt thóc ®o¹n b»ng mét dÊu chÊm xuèng dßng. (cÇn lu«n ghi nhí lóc lµm bµi). - ViÕt bµi cÇn viÕt nh¸p, ®äc vµ söa ch÷a råi míi viÕt vµo bµi lµm. - ViÕt v¨n ph¶i cÈn thËn, trang träng tr¸nh cÈu th¶, tÈy xo¸ bõa b·i. - ViÕt xong bµi cÇn so¸t l¹i, chó ý ®¸nh ®ñ dÊu thanh, dÊu c©u, dÊu thanh cÇn ®¸nh ®óng träng ©m. Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp Bµi tËp 1: H·y nhËn xÐt ®o¹n v¨n miªu t¶ sau : “ Hoa mËn võa tµn th× mïa xu©n ®Õn. BÇu trêi ngµy cµng thªm xanh. N¾ng vµng ngµy cµng rùc rì. V­ên c©y l¹i ®©m chåi n¶y léc. Råi v­ên c©y ra hoa. Hoa b­ëi nång nµn. Hoa nh·n ngßn ngät. Hoa cau tho¶ng qua. V­ên c©y l¹i ®Çy tiÕng chim bay nh¶y. Nh÷ng thÝm ChÝch choÌ nhanh nh¶u. Nh÷ng chó Kh­íu l¾m ®iÒu. Nh÷ng anh Chµo Mµo ®ám d¸ng. Nh÷ng b¸c Cu G¸y trÇm ng©m....”. Gîi ý: + §o¹n v¨n miªu t¶ mïa xu©n ®Õn vµ chuyÓn vËn qua c¸c h×nh ¶nh miªu t¶ mµu s¾c bÇu trêi, giät n¾ng, qua h­¬ng vÞ cña mu«n hoa, qua ©m thanh vµ d¸ng vÎ cña loµi chim. + §o¹n v¨n giµu søc gîi c¶m v× trong ®ã cã c¸c tõ l¸y, c¸c tÝnh tõ, c¸c h×nh ¶nh, c¸c phÐp tu tõ nh©n ho¸, ®iÖp tõ ®­îc sö dông linh ho¹t. C©u v¨n ng¾n vµ rÊt trong s¸ng thÓ hiÖn c¶m nghÜ s©u s¾c cña t¸c gi¶. Bài tËp 2 : Đọc bµi v¨n sau và lập ra một dàn ý hợp lí: Họa my hót Mùa xuân! Mỗi khi Họa My tung ra những tiếng hót vang lừng, mọi vật như có sự đổi thay kì diệu ? Trời bỗng sáng thêm ra. Những luồng sáng chiếu qua các chùm lộc mới nhú, rực rỡ hơn. Những gợn sóng trên hồ hòa nhịp với tiếng Họa My hót, lấp lánh thêm. Da trời bỗng xanh xao, những làn mây trắng, trắng hơn, xốp hơn, trôi nhẹ nhàng hơn. Các loài hoa nghe tiếng hót trong suốt của Họa My chợt bừng giấc, xòe những cánh hoa đẹp, bày đủ các màu sắc xanh tươi, tiếng hót dìu dặt của Họa My giục các loài chim dạo lên những khúc nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới . Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Họa My đã làm cho tất cả bừng giấc Họa My thấy lòng vui sướng, cố hót hay hơn nữa. (Võ Quảng) Hướng dẫn : • Mở bài: Họa My hót gọi mùa xuân về. Mọi vật đổi thay kì diệu. • Thân bài: (mọi vật đổi thay kì diệu ntn ?) - Trời bỗng sáng thêm ra. - Chùm lộc rực rỡ hơn. - Sóng trên hồ lấp lánh hơn. - Da trời bỗng xanh xao. - Làn mây trắng trắng hơn, xốp hơn, trôi nhẹ nhàng hơn. - Các loài chim dạo khúc nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới.
3. • Kết bài: Tạo vật ngợi khen tiếng hót của Họa My rất kì diệu Họa My vui sướng, cố hót hay hơn nữa. Bài tËp 3 : Chỉ ra cái hay của đoạn văn sau: Ban ở sau lưng, ban ở trước mặt, ban ở bên phải, ban ở bên trái, ban ở trên đầu, ở trên đỉnh, ban ở dưới chân, ở trong lòng lũng. Ban ngang tầm người, nhưng lại nép bên kia vực đá. Nếu không sợ sa xuống vực, cứ vừa bước vừa ngước lên, thấy mây trời cứ vờn vào nhị, vào cánh ban trong suốt. Ánh sáng như lọc qua một thứ giấy thông thảo hồng hồng. Nếu không sợ bị vấp, vừa bước vừa nhìn xuống vực sâu, thấy rừng hoa trắng như đang loãng ra trên dòng suối thăm thẳm xanh ve dưới lũng sâu. Trắng trời trắng núi một thế giới ban (Nguyễn Tuân) Hướng dẫn ( đoạn văn tham khảo): - NguyÔn Tuân đã thể hiện một lối viết tài hoa, độc đáo khi ngắm hoa ban, khi tả hoa ban. Một thế giới ban vô cùng đẹp mở ra như hiện ra trước mắt người đọc, như dẫn hồn người đi vào mộng ảo. Rừng ban Tây Bắc trong mùa xuân với vẻ đẹp huyền diệu hiện lên như vừa thực vừa ảo . Đặc biệt với cách viết : Nếu không sợ sa xuống vực . Nếu không sợ bị vấp .., người đọc như đang được ngắm hoa ban , như trở thành người du khách, người lữ hành đang đi trong rừng ban nở trắng và vơi đi, quên đi những khó nhọc trên nẻo đường rừng nhiều dốc lắm vực . - NguyÔn Tuân không viết : Hoa ban trắng chiếu xuống, soi vào dòng suối trong xanh mà lại viết : Nếu không sợ bị vấp, vừa bước vừa nhìn xuống vực sâu, thấy rừng hoa trắng như đang loãng ra trên dòng suối thăm thẳm xanh ve dưới lũng sâu. Hai chữ loãng ra rất thần tình. Tác giả không hề viết suối chảy mà người đọc vẫn cảm nhận được dòng suối xanh đang mang sắc ban, hình bóng ban đi về xa Chất thơ ttrong câu văn xuôi của N. Tuân đem đến cho ta nhiều thú vị. Nếu câu trên tác giả tả ban và mây thì câu dưới lại tả hoa ban và suối. Câu văn cân xứng như cảnh sắc thiên nhiên, tạo vật hài hòa. Bài tËp 4 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n miªu t¶ buæi s¸ng trªn quª h­¬ng em. Hướng dẫn : Tả quang cảnh buổi sáng trên quê hương em. - Mặt trời (mâm lửa, mâm vàng) lòng đỏ quả trứng thiên nhiên. - Bầu trời (lồng bàn khổng lồ, nửa quả cầu xanh) bầu trời sáng trong và mát mẻ như khuôn mặt em bé sau giấc ngủ dài, chiếc bát thuỷ tinh, tấm kính lau. - Hàng cây bức tường thành cao vút, cô gái nghiêng mình, hàng quân danh dự. - Núi đồi bát úp, cua kềnh, mâm xôi. - Những ngôi nhà; viên gạch, bao diêm, trạm gác Bài tËp 5 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n tả cảnh dòng sông - Bầu trời - ánh nắng- không gian - thời gian tả - Dòng sông nào..? ở đâu ? - Mặt sông
4. - Hai bên bờ sông - Điểm nổi bật của dòng sông C. DÆn dß: - HS vÒ nhµ xem l¹i néi dung cña bµi häc - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp trªn. Phê duyệt của hiệu trưởng Quỳnh Phụ, ngày 17 tháng 2 năm 2020 Giáo viên soạn : Vàng Thị Bằng